Του Νίκου Ασλανίδη

Το Καλίνινγκραντ είναι ρωσικός θύλακας στη Βαλτική θάλασσα, μεταξύ της Πολωνίας και της Λιθουανίας. Ο πληθυσμός της πόλης είναι 431.902 κάτοικοι. Ανάμεσά τους και 250 Έλληνες, οι περισσότεροι ποντιακής καταγωγής, που μετακόμισαν εκεί από τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.

Στην πόλη υπάρχει και ελληνικός σύλλογος, πρόεδρος του οποίου είναι ο δικηγόρος Δημήτρης Ελευθεριάδης. Οι παππούδες του εκτελέστηκαν από το σταλινικό καθεστώς γιατί ήταν Έλληνες… Γεννήθηκε στο Καζακστάν όπου εξορίστηκαν οι γονείς του αλλά η ελληνική πολιτεία δεν του δίνει ελληνική ιθαγένεια παρά τον αγώνα που κάνει εδώ και 17 χρόνια…

Συναντηθήκαμε για πρώτη φορά πριν από τρία χρόνια στη Μόσχα, όπου ήρθε για την παρουσίαση ενός ελληνικού βιβλίου της συναδέλφου Σοφίας Προκοπίδου. Μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση που ταξίδεψε από τόσο μακριά, για να αγοράσει ένα ελληνικό βιβλίο… Πιάσαμε κουβέντα και όταν μου μίλησε για τις δραστηριότητες του συλλόγου, ενθουσιάστηκα… Απογοητεύτηκα όμως όταν έμαθα την προσωπική του περιπέτεια. Παρότι χιλιάδες ομογενείς -και όχι μόνο- είχαν πάρει ελληνική ιθαγένεια, ο ίδιος δεν τα κατάφερε επειδή δεν ήξερε καλά ελληνικά…

Έναν χρόνο αργότερα τον συνάντησα τυχαία στο Ροστόφ και το πρώτο που τον ρώτησα ήταν αν τελικά δικαιώθηκε. Πριν από λίγες μέρες μου τηλεφώνησε. Διάβασε στο διαδίκτυο ότι 66.000 μετανάστες πήραν την ελληνική ιθαγένεια την τελευταία διετία κι αναρωτήθηκε γιατί όχι και ο ίδιος.

pontiakos-gamos.jpg

Οι γονείς και οι συγγενείς του στην εξορία του Καζακστάν.

Από πότε προσπαθείτε να πάρετε την ελληνική ιθαγένεια;

Από το 2002. Είμαι ομογενής, ποντιακής καταγωγής, προερχόμενος από τη Ρωσία. Γεννήθηκα στο Ντζαμπούλ του Καζακστάν το 1980. Έχω τελειώσει δύο ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Σπούδασα οικονομικά και νομικά. Στις 09/09/2002 υπέβαλα στο Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στη Μόσχα αίτηση για την απόκτηση της ελληνικής ιθαγένειας, σύμφωνα µε τις διατάξεις του νόμου 2790/2000. Πήραν την αίτησή μου, την πρωτοκόλλησαν και μου είπαν να πάω για συνέντευξη στις 19 Απριλίου 2005. Μετά τη συνέντευξη μου είπαν ότι δεν δικαιούμαι την ελληνική ιθαγένεια…

Δεν σας είπαν για ποιο λόγο;

Μου είπαν ότι από τα δικαιολογητικά προκύπτει ότι έχω ελληνική καταγωγή, αλλά κατόπιν της συνέντευξης γνωµοδότησαν αρνητικά για την απόδοση της ελληνικής ιθαγένειας, µε το αιτιολογικό ότι δεν ξέρω καλά την ελληνική γλώσσα… Πώς να μάθω καλά ελληνικά, αφού δεν υπήρχε ελληνικό σχολείο για να πάω. Στεναχωρήθηκα πολύ και ζήτησα αντίγραφο της απόφασης. Στην απόφαση γράφουν ότι αν και επισκέφθηκα δύο φορές την Ελλάδα και παρέμεινα ενάμισι έτος, οι γνώσεις µου στην ελληνική γλώσσα είναι σε χαμηλό επίπεδο και δεν μιλάω καλά την ποντιακή διάλεκτο.

Έχω δήθεν λίγες γνώσεις για την ιστορική διαδρομή της οικογένειάς µου…

Έχω συγγενείς – ξαδέλφια στην Ελλάδα! Και ερωτώμενος γιατί επιθυμώ την κτήση της ελληνικής ιθαγένειας, εγώ δήλωσα μεταξύ άλλων ότι στην πόλη όπου κατοικώ υπάρχει μεγάλη ανεργία…

Τι κάνατε στη συνέχεια, για να δικαιωθείτε;

Συνέχισα τις προσπάθειες γιατί πιστεύω ότι η επιτροπή ενήργησε καθ’ υπέρβαση της εξουσίας που της παρέχει ο νόμος, διότι η μόνη γνωμοδοτική εξουσία είναι αυτή της συνδρομής ή µη στο πρόσωπό µου της ομογενειακής ιδιότητας.

Η απόδοση ή µη της ελληνικής ιθαγένειας ανήκει εκ του νόμου στο γενικό γραμματέα της περιφέρειας Αττικής, ο οποίος λαμβάνει υπόψη τη σχετική γνωμοδότηση της επιτροπής περί της συνδρομής ή µη της ομογενειακής ιδιότητας στο πρόσωπο του αιτούντος. Αντιθέτως, η ειδική προξενική επιτροπή του νόμου 2790/2000 δεν γνωμοδότησε σχετικά µε τη συνδρομή ή µη της ομογενειακής ιδιότητας ως όφειλε, µε αποτέλεσμα η γνωμοδότησή της να είναι άνευ αντικειμένου, καθώς η επιτροπή είναι αναρμόδια να κρίνει για την απόδοση ή µη της ελληνικής ιθαγένειας και το έπραξε παρανόμως και καθ’ υπέρβαση της εξουσίας που της παρέχει ο νόμος. Από το αιτιολογικό μέρος της γνωμοδότησης προκύπτει αφενός η πληρότητα των στοιχείων που υποβλήθηκαν µε την αίτησή µου και τα οποία αποδεικνύουν την ελληνική καταγωγή µου, αφετέρου από τα στοιχεία της συνέντευξης, στην οποία αναφέρεται, δεν προκύπτει οτιδήποτε αρνητικό σε σχέση µε τη συνδρομή στο πρόσωπό µου της ιδιότητας του ομογενούς.

Έχετε συγγενείς στην Ελλάδα. Γιατί αυτό θεωρείται αρνητικό για να αποκτήσει κάποιος την ελληνική ιθαγένεια;

Πράγματι αυτό μου έκανε και εμένα εντύπωση. Αλήθεια, πόσο αρνητικό είναι αυτό, ούτως ώστε, να αιτιολογεί την αρνητική κρίση της επιτροπής, περί της µη συνδρομής στο πρόσωπό µου της ομογενειακής ιδιότητας; Όσον αφορά την ανεργία στο Καλίνινγκραντ της Ρωσίας την ανέφερα ως γεγονός και µόνο, χωρίς από μέρους µου αυτό να συνδέεται µε οποιονδήποτε τρόπο µε την απόκτηση της ελληνικής ιθαγένειας. Αλήθεια, αν προερχόμουν από µία χώρα με ευημερία, χωρίς μεγάλο δείκτη ανεργίας, η επιτροπή θα είχε γνωμοδοτήσει θετικά ως προς τη συνδρομή στο πρόσωπό µου της ομογενειακής ιδιότητας; Εξέφρασα στην επιτροπή την επιθυμία να αποκτήσω κάποτε ελληνικό διαβατήριο, που θέλει κάθε ομογενής που κατοικεί στο εξωτερικό, όπου ζω και έχω οργανώσει τον οικογενειακό, επαγγελματικό και κοινωνικό µου βίο. Αλήθεια, πόσο αρνητικό είναι η επιθυμία µου να αποκτήσω ελληνικό διαβατήριο;

Οποιοσδήποτε λογικά σκεπτόμενος άνθρωπος, διαβάζοντας και κατανοώντας το αιτιολογικό μέρος της γνωμοδότησης της επιτροπής, οδηγείται στο ακόλουθο αστείο αλλά συνάμα και τραγικό για εμένα συμπέρασμα ότι ομογενής είναι µόνο αυτός που γνωρίζει την ελληνική γλώσσα σε υψηλό επίπεδο, δεν έχει συγγενείς στην Ελλάδα, προέρχεται από µια χώρα µε μικρό δείκτη ανεργίας και το µόνο που αυτός δεν επιθυμεί να αποκτήσει ελληνικό διαβατήριο. Την ελληνική καταγωγή µου έλκω τόσο από τον πατέρα µου, οι γονείς του οποίου ήταν έλληνες Πόντιοι, όσο και από τη μητέρα μου, οι γονείς της οποίας ήταν επίσης έλληνες Πόντιοι. Όλα τα ξαδέρφια των γονιών μου είναι πολίτες της Ελλάδας. Επίσης ελληνική ιθαγένεια έχει και ο αδελφός του παππού μου και τα παιδιά του. Πώς γίνεται να μην έχω εγώ και να έχουν όλοι οι άλλοι συγγενείς μου;

Από ποια περιοχή του Πόντου κατάγονταν οι παππούδες σου;

Από την πλευρά του πατέρα μου ζούσαν αρχικά στην περιοχή της Κερασούντας. Από την πλευρά της μητέρας ήταν από τη Σαμψούντα.

Οι παππούδες μου μου είπαν ότι αρχικά έφθασαν στο Βατούμ, στη Γεωργία, από όπου μετακόμισαν στο Κρασνοντάρ. Το 1938 οι παππούδες του πατέρα µου, Ηλίας Ελευθεριάδης και Αναστάσιος Δανιηλίδης και ο παππούς της μητέρας µου Λουκάς Καµπουρντίδης εκτελέστηκαν από το σταλινικό καθεστώς, λόγω της ελληνικής τους καταγωγής, οι δε οικογένειές τους εξορίστηκαν στο Καζακστάν, οπού γεννήθηκα εγώ.

Ζω και εργάζομαι σε δύο πόλεις, στο Καλίνινγκραντ και την Αγία Πετρούπολη.

Είμαι στο ελληνικό κίνημα των Ελλήνων της Ρωσίας από το 2004.

Πότε προσπαθήσατε για τελευταία φορά να πάρετε ελληνική ιθαγένεια;

Τελευταία φορά πήγα τον Ιανουάριο και ακόμα περιμένω την απόφαση. Στο μεταξύ, τον Μάρτιο έγιναν τροποποιήσεις στο νόμο. Για παράδειγμα προβλέπουν ότι η γνώση της γλώσσας πρέπει να επιβεβαιώνεται από πιστοποιητικό ελληνικού πανεπιστημίου. Μπορώ να ζω στο Καλίνινγραντ και να παρακολουθώ μαθήματα ελληνικής γλώσσας και να πάρω πιστοποιητικό; Πλήρης παραλογισμός…

Τελικά, πρέπει να ψηφίζουν οι Έλληνες του εξωτερικού;

Οι Έλληνες που ζουν στο εξωτερικό πρέπει να έχουν λόγο στην επιλογή ενός υποψηφίου ή ενός κόμματος. Το βλέπω καθημερινά στις συζητήσεις μου με ομογενείς. Δεν αδιαφορούν για τη μοίρα του παρόντος και του μέλλοντος της Ελλάδας. Πονάμε για την Ελλάδα, γιατί τη θεωρούμε ιστορική μας πατρίδα…

*Δημοσιεύθηκε στη “ΜτΚ” στις 10 Νοεμβρίου 2019