Ἡ Μακεδονία ἦταν ἑλληνικὴ ὅσο κινδύνευε ἀπὸ τοὺς …Ῥώσσους!!! | Φιλονόη καὶ Φίλοι…

Ἡ Μακεδονία ἦταν ἑλληνικὴ ὅσο κινδύνευε ἀπὸ τοὺς …Ῥώσσους!!!

Ο επικίνδυνος χρυσοπληρωμένος Υπουργός Μουζάλας απεκάλεσε (για ακόμη μία φορά) τα Σκόπια… «Μακεδονία».

Πέρασαν από την Ειδομένη στην «Μακεδονία», μιας και η Ειδομένη δεν είναι στην Μακεδονία.

Την Μακεδονία την πόνεσαν μόνο όταν κινδύνεψε να πέσει στα χέρια των Βουλγάρων, για λογαριασμό των Ρώσσων.

Τώρα που όλα τα Βαλκάνια μπήκαν στο χαρέμι του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. ξέχασαν και Μακεδονικούς Αγώνες και Μακεδονομάχους και τα Μυστικά του Βάλτου.
Η αποστολή εξετελέσθη.

Η Μακεδονία γλύτωσε από τα νύχια της Ρωσσίας οριστικά και τώρα το τελευταίο που τους ενδιαφέρει είναι το θέμα του ονόματος.
Άλλωστε δεν υπήρχε πράκτορας του Soros που να μην πέρασε από τον ΣΥΡΙΖΑ, ώστε να προετοιμάσει το έδαφος για την μετακόμιση της Μακεδονίας εκτός Μακεδονίας.

Το παραμύθι της Θεσσαλονίκης

Του Παντελή Σαββίδη
Σαν σήμερα, πριν από 102 χρόνια απελευθερώθηκε η Θεσσαλονίκη και σιγά σιγά και ένα μεγάλο μέρος του βορειοελλαδικού χώρου, από τον τουρκικό ζυγό.

Ο περισσότερος κόσμος έχει την εντύπωση πως η απελευθέρωση αυτή αποτέλεσε ένα ξαφνικό, στιγμιαίο γεγονός εν πολλοίς τυχαίο, αφού εκείνο στο οποίο εστιάζεται συνήθως η όλη εξιστόρηση είναι το τηλεγράφημα του Βενιζέλου προς το διάδοχο Κωνσταντίνο να εγκαταλείψει την προέλασή του προς το Μοναστήρι και να επιταχύνει την πορεία του προς τη Θεσσαλονίκη την οποία εποφθαλμιούσαν οι Βούλγαροι.

Η εστίαση στην τελευταία φάση της απελευθέρωσης, στερεί τον πολίτη από τη γνώση εκείνη που φθάνει στην αρχή των γεγονότων και του δίνει, έτσι, τη δυνατότητα να πληροφορηθεί, εξηγήσει και αντιληφθεί, γεγονότα που σήμερα τα βρίσκει μπροστά του και τον απασχολούν.

Πίσω από την ευτυχή κατάληξη των γεγονότων, υπάρχει πολύς κόπος και πολύ αίμα που άρχισε να χύνεται από την επομένη της ελληνικής ανεξαρτησίας.

Ορισμένα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η Ελλάδα, όπως για παράδειγμα οι σχέσεις με την ΠΓΔΜ έχουν τις ρίζες τους στον αιώνα αυτό της εξιστόρησής μας, τον 19ο δηλαδή, και όχι στα μέσα του εικοστού, όπως ορισμένοι, πολιτικοί κυρίως, επισημαίνουν.

Ο Τίτο, προσπάθησε να δημιουργήσει «μακεδονική εθνότητα» αλλά η προσπάθεια δημιουργίας αυτόνομης Μακεδονίας ανάγεται στα μέσα του 19ου, και όχι του 20 αιώνα.

Δεν είχαν ακόμη ολοκληρωθεί οι διαδικασίες με τις οποίες η Οθωμανική Αυτοκρατορία αναγνώριζε την ανεξαρτησία του μικρού ελληνικού κράτους, όταν άρχισαν οι πρώτες διεργασίες για μελλοντικές εξεγέρσεις στις ελληνικές επαρχίες της Τουρκίας.

Στην Αθήνα οι διάφορες συζητήσεις για την κατάσταση και το μέλλον των υπόδουλων κατέληξαν στη σύσταση μυστικών εταιρειών με σκοπό την προετοιμασία μελλοντικών κινημάτων.

Γνωστόν ήταν και στη νότια Ελλάδα από τον αγώνα της ανεξαρτησίας, ότι στις τάξεις των Μακεδόνων αγωνιστών συγκαταλέγονταν άτομα με μητρική γλώσσα διαφορετική από την ελληνική όπως βλάχικη, σλαβική, αρβανίτικη, χωρίς αυτό να επηρεάζει τον εθνικό προσανατολισμό τους που ήταν η απελευθέρωση του ελληνικού έθνους.

Το ίδιο ακριβώς παρατηρήθηκε και στην περίοδο ως τον Κριμαϊκό πόλεμο, όταν ακόμη η εθνική αφύπνιση των άλλων χριστιανικών λαών της Βαλκανικής δεν είχε εισχωρήσει ουσιαστικά στη Μακεδονία.

ΓΙΑΤΙ ΠΡΟΣΕΒΛΕΠΑΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Έτσι, λοιπόν, εκείνοι από τους Μακεδόνες χριστιανούς που ευαισθητοποιούνταν στην ιδέα της απελευθέρωσης, προσέβλεπαν προς το ελληνικό βασίλειο για τη λύτρωσή τους , και εντάσσονταν σε ελληνικά ένοπλα σώματα, περιμένοντας τη στιγμή του ξεσηκωμού.

Από την άλλη πλευρά, η γειτνίαση με το σλαβικό χριστιανικό στοιχείο ενίσχυε στους Μακεδόνες –περισσότερο, ίσως από ό,τι στους άλλους υπόδουλου Έλληνες- την ιδέα της σύμπραξης όλων των βαλκανικών λαών για την από κοινού ανατροπή του οθωμανικού κράτους και την ίδρυση βαλκανικής ομοσπονδίας.

ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΡΙΜΑΪΚΟ ΠΟΛΕΜΟ ΩΣ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ.
Τον Οκτώβριο του 1853 ξέσπασε νέος ρωσοτουρκικός πόλεμος, ο λεγόμενος Κριμαϊκός. Σε ελάχιστο χρονικό διάστημα οι Ρώσοι κατέλαβαν τις παραδουνάβιες ηγεμονίες, και στις αρχές του 1854 έφθασαν στο Δούναβη.

Τα γεγονότα αυτά προκάλεσαν γενική κινητοποίηση στην Ελλάδα, καθώς ο Όθων και οι περισσότεροι πολιτικοί προέβλεπαν ήττα και διάλυση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Με προσωπική ανάμιξη του μονάρχη καταρτίστηκαν μεγάλα ένοπλα σώματα αλλά το όλο εγχείρημα απέτυχε και πέραν των άλλων δημιουργούσε και μια πρόσθετη μακροπρόθεσμη περιπλοκή. Παγίωνε την τουρκική καχυποψία και εχθρότητα απέναντι στο ελληνικό στοιχείο, σε μια εποχή που στο προσκήνιο άρχιζε να εμφανίζεται η βουλγαρική εθνική ιδέα.

Από αυτήν τη στιγμή (1854) και μέχρι την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού (1989) οι προστριβές με τη Βουλγαρία θα είναι ένα μόνιμο φαινόμενο που θα επηρεάσουν τις ισορροπίες στη βαλκανική.

Την ίδια περίοδο εμφανίζεται και το Κίνημα των Σλαβόφιλων και αργότερα των Πανσλαβιστών-.

Η Ρωσία έστρεψε την προσοχή της στους υπόδουλους Σλαύους, αναθεωρώντας μια βασική αρχή της πολιτικής της: αντί να αγωνίζεται πλέον για τους ορθόδοξους χριστιανούς, στο μέλλον, θα προωθούσε τα συμφέροντα των Χριστιανών Σλαύων.

Βασικός της γεωπολιτικός στόχος ήταν να «βγει» στις θερμές θάλασσες και πίστευε, πλέον, πως θα μπορούσε να το πετύχει καλύτερα και αποτελεσματικότερα με τους σλάβους χριστιανούς.

Εκτός, όμως, από τη ρωσική πολιτική, τα γεγονότα του Κριμαϊκού πολέμου, εμφανίσθηκαν σαν καταλύτης και στην πολιτική της Σερβικής Ηγεμονίας και των εθνικιστών Βουλγάρων. Η γιουγκοσλαβική ενωτική εθνική κίνηση άρχισε να ενδιαφέρεται και για τη Μακεδονία- τουλάχιστον για τις βορειότερες περιοχές της, όπως και οι βούλγαροι εθνικιστές..

Την εποχή, όμως, εκείνη τα σχέδια αυτά μόνο ακαδημαϊκό χαρακτήρα μπορούσαν να έχουν.

Οι Έλληνες με την περιορισμένη γνώση των πολιτικών εξελίξεων που σημειώνονταν στη βόρεια Βαλκανική, συνέχιζαν να εμμένουν στο δόγμα ότι η Μακεδονία ολόκληρη, έπρεπε να περιληφθεί στο μελλοντικό διευρυμένο ελληνικό κράτος.

Σέρβοι και Βούλγαροι αρχίζουν να δραστηριοποιούνται αλλά και ο Ελληνισμός δεν παρέμενε αδρανής. Δημιουργήθηκαν νέα προξενεία αλλά το σημαντικότερο είναι ότι οι επίσημοι εκπρόσωποι ενισχύθηκαν από τις ντόπιες παραδοσιακές δυνάμεις του Ελληνισμού-δασκάλους, δημογέροντες, εμπόρους, κληρικούς- καθώς και από τη νέα γενιά των επιστημόνων που, αφού σπούδασαν ή έζησαν ένα διάστημα στο βασίλειο, άρχισαν να επιστρέφουν στις γενέτειρές τους. Ποτισμένοι με το εθνικιστικό πνεύμα που επικρατούσε στην πρωτεύουσα οι νέοι αυτοί διαμόρφωναν σιγά σιγά πυρήνες εθνικής δράσης στις πόλεις και κωμοπόλεις όπου είχαν εγκατασταθεί.

Η ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥ ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΟΥ ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΥ ΚΑΙ Η ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΚΡΙΣΗ (1875-1878) ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Στη δεκαετία του 1860, τον Ελληνισμό της Μακεδονίας άρχισε να απασχολεί, ολοένα και εντονότερα, η εμφάνιση του βουλγαρικού εθνικισμού.

Αρχικά, η προβολή της βουλγαρικής εθνικής ταυτότητας γινόταν με αιτήματα καθαρά εκκλησιαστικής μορφής, όπως τη χρησιμοποίηση της σλαβονικής στην εκκλησία και την αντικατάσταση Ελλήνων αρχιερέων με Βουλγάρους.

Σε σύντομο χρονικό διάστημα, η διένεξη με το Οικουμενικό Πατριαρχείο για την ίδρυση ανεξάρτητης βουλγαρικής Εκκλησίας και η εξάπλωση της ιδεολογίας του Πανσλαβισμού μέσω Ρώσων διανοουμένων, κληρικών και προξενικών υπαλλήλων, προσέδωσαν στα αιτήματα των βουλγαριστών της Μακεδονίας σαφή εθνική χροιά.

Όπως ήταν φυσικό επακολούθησε ελληνική αντίδραση που έμελλε να διχάσει τους χριστιανικούς πληθυσμούς της Μακεδονίας για αρκετές δεκαετίες.

Η διένεξη πήρε πολλές και ποικίλες διαστάσεις, εξαιτίας της πολυπλοκότητας των προβλημάτων που εμφάνιζε η σύνθεση του πληθυσμού της Μακεδονίας.

Πραγματικά, η εξακρίβωση της εθνικής ταυτότητας του χριστιανικού πληθυσμού- που αποτελούσε τα δύο τρίτα του συνόλου- υπήρξε πρόβλημα δυσεπίλυτο, που δίχασε επιστήμονες και πολιτικούς.

Ως τις πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα, η μεγάλη μάζα του αγροτικού χριστιανικού πληθυσμού, παρά την ποικιλία των γλωσσών που μιλούσε, δεν είχε σαφή εθνικό προσανατολισμό. Γι αυτό και η θρησκεία παρέμενε όχι μόνο το κύριο διαφοροποιό γνώρισμα μέσα στην οθωμανική κοινωνία, αλλά και στοιχείο μορφοποιητικό της εκκολαπτόμενης εθνικής συνείδησης.

Πάντως, ως το 1870 -όταν ιδρύθηκε η Βουλγαρική Εξαρχία- οι μη ελληνόφωνες χριστιανικές μάζες που βρίσκονταν πλησιέστερα προς τις περιοχές που κυριαρχούσαν οι Έλληνες, ταυτίζονταν με τον Ελληνισμό. Και αυτό, όχι μόνο γιατί συντηρούσαν μόνοι τους ελληνικά σχολεία και τελούσαν τη θεία λειτουργία στα ελληνικά, αλλά και γιατί συμμετείχαν ενεργά στους διάφορους εθνικούς αγώνες του Ελληνισμού.

ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΚΑΙ Η ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΗ ΔΙΕΙΣΔΥΣΗ ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Μετά τον Κριμαϊκό πόλεμο και την εξαγγελία των μεταρρυθμίσεων του Χάτι Χουμαγιούν, οι Βούλγαροι ζήτησαν από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, μαζί με την ίδρυση ανεξάρτητης Εκκλησίας τους και τον προσδιορισμό των ορίων της δικαιοδοσίας της στη Μακεδονία και τη Θράκη.

Στις 27 Φεβρουαρίου/ 11 Μαρτίου 1870, με σουλτανικό φιρμάνι ιδρύθηκε η Βουλγαρική Εκκλησία. Στο ίδιο φιρμάνι υπήρχε διάταξη που επέτρεπε την προσθήκη και άλλων μητροπόλεων στην Εξαρχία, εφόσον τα δύο τρίτα των ορθόδοξων κατοίκων της περιφέρειας εκδήλωναν σχετική επιθυμία.

Η τελευταία αυτή διάταξη άνοιγε έδαφος για οξύτατο φυλετικό ανταγωνισμό, που εξυπηρετούσε τα σχέδια της Οθωμανικής κυβέρνησης, αφού θα απέκλειε πλέον τη μελλοντική σύμπραξη των δύο χριστιανικών εθνοτήτων.

Έτσι, όταν κάθε προσπάθεια για συμφιλίωση απέτυχε, το Οικουμενικό Πατριαρχείο το 1872 κήρυξε την εξαρχία σχισματική.

Από τη στιγμή εκείνη η ελληνοβουλγαρική διένεξη στις διαφιλονικούμενες περιοχές της Μακεδονίας (και της Θράκης), έμπαινε στη φάση του ανοικτού ανταγωνισμού.

Η δραστηριοποίηση του ρωσικού προξενείου Θεσσαλονίκης και ιδίως η ίδρυση νέου στο Μοναστήρι το 1861, έδωσε μεγάλη ώθηση στη βουλγαρική κίνηση.

Για πρώτη φορά οι Βούλγαροι της βόρειας Μακεδονίας αποκτούσαν τον τοπικό «προστάτη» τους στο πρόσωπο του εκπροσώπου της σλαβικής Ρωσίας.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ
Η κατάσταση αυτή δεν μπορούσε να συνεχισθεί χωρίς σοβαρούς κινδύνους για τη θέση του Ελληνισμού. Γι αυτό και οι Έλληνες πρόξενοι εισηγήθηκαν ενεργότερη ανάμιξη του ελεύθερου ελληνικού κέντρου στα μακεδονικά πράγματα.

Στις εισηγήσεις τους ζητούσαν να διαγραφεί η βόρεια Μακεδονία, ως αναμφισβήτητα σλαβική, να ενισχυθεί η εκπαιδευτική, εκκλησιαστική και εθνική δραστηριότητα στην κεντρική ζώνη, και να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις σλαβόφωνες και βλαχόφωνες κοινότητες της Πελαγονίας που αποτελούσαν τη γραμμή των πρόσω του Ελληνισμού.

Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ Η ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΚΡΙΣΗ 1875-1878
Τον Απρίλιο του 1877, κηρύχθηκε νέος ρωσοτουρκικός πόλεμος. Σε διάστημα εννέα μηνών τα ρωσικά στρατεύματα έφθασαν στα πρόθυρα της Κωνσταντινούπολης και στις 3 Μαρτίου στον Άγιο Στέφανο, επέβαλαν στους Τούρκους τη σύναψη ειρήνης.

Η πλέον διαφιλονικούμενη διάταξη της Συνθήκης αυτής υπήρξε η ίδρυση ενός τεράστιου ανεξάρτητου βουλγαρικού κράτους που θα περιλάμβανε και το σύνολο σχεδόν της Μακεδονίας, με εξαίρεση τη Χαλκιδική, τη Θεσσαλονίκη και τις επαρχίες Κοζάνης και Σερβίων.

Η αναθεώρηση των όρων της Συνθήκης του Αγίου Στεφάνου πραγματοποιήθηκε στο Συνέδριο του Βερολίνου (13 Ιουνίου- 13 Ιουλίου 1878). Οι Ρώσοι αναγκάστηκαν να αποδεχθούν ριζικό περιορισμό των απαιτήσεών τους.

Τελικά η Βουλγαρία ανακηρύχθηκε ηγεμονία υποτελής στο Σουλτάνο, αλλά νότια, από τον Αίμο και ως τη Ροδόπη, συστήθηκε η Ανατολική Ρωμυλία, επαρχία αυτοδιοικούμενη με Χριστιανό διοικητή.

Ολόκληρη η Μακεδονία παρέμεινε στην Τουρκία.

ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΒΕΡΟΛΙΝΟΥ ΩΣ ΤΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΑΓΩΝΑ
Την αναγγελία των αποφάσεων του Συνεδρίου του Βερολίνου οι Έλληνες την υποδέχτηκαν με ανακούφιση ενώ οι Βούλγαροι είδαν με απογοήτευση το όραμα της Μεγάλης Βουλγαρίας να χάνεται.

Πρώτη τους αντίδραση υπήρξε ο ένοπλος αγώνας.
Μετά την αποτυχία της προσπάθειας για την εισαγωγή μεταρρυθμίσεων στη Μακεδονία, η ελληνική κυβέρνηση έθεσε σε εφαρμογή το δικό της σχέδιο για την ενίσχυση του Ελληνισμού.

Πρώτος αντικειμενικός σκοπός υπήρξε η ενίσχυση της ελληνικής παιδείας, στη συνέχεια η ενίσχυση της Εκκλησίας, η οικονομική ισχυροποίηση της θέσης των Ελλήνων της Μακεδονίας , χωρίς να αγνοηθεί ο τομέας της πληροφόρησης.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΣΑΡΤΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΡΩΜΥΛΙΑΣ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΤΟΥ 1897
Το 1885, μετά από προσπάθειες μιας επταετίας, οι Βούλγαροι κατόρθωσαν να προσαρτήσουν με πολιτικοστρατιωτικό πραξικόπημα την Ανατολική Ρωμυλία(6/18 Σεπτεμβρίου 1885).

Το εγχείρημα συγκλόνισε Έλληνες και Σέρβους, που θεώρησαν τη βουλγαρική ενέργεια στοιχείο ανατροπής της ισορροπίας στη Βαλκανική και αφετηρία νέας εξόρμησης, αυτήν τη φορά προς τη Μακεδονία. Το ηθικό των Βουλγαρομακεδόνων αναπτερώθηκε, γιατί η βουλγαρική ηγεμονία πρόβαλλε στα μάτια των υπόδουλων χριστιανών ως η ανερχόμενη βαλκανική δύναμη.

Την εποχή εκείνη ο όρος «Μακεδόνας» δεν είχε εθνική αλλά γεωγραφική έννοια.

Το 1893 ιδρύθηκε στη Ρέσνα η «Μυστική Μακεδονο-Αδριανουπολιτική Επαναστατική Οργάνωση», η οποία αργότερα, το 1896, μετονομάσθηκε σε «Εσωτερική Μακεδονο-Αδριανουπολιτική Επαναστατική Οργάνωση», γνωστή σαν ΕΜΕΟ.

Την ίδια εποχή στη βουλγαρική ηγεμονία, οι πολυπληθείς βουλγαρομακεδονικές οργανώσεις κατόρθωσαν το 1894 να συνενωθούν και να συστήσουν μια Ανώτατη Επιτροπή-Βερχόβεν Κομιτέτ- όλων των βουλγαρομακεδονικών οργανώσεων, που θα κατεύθυνε τον αγώνα στη Μακεδονία και τη Θράκη.

Τη στιγμή που άρχισε να διαγράφεται η μεγάλη βουλγαρική εξόρμηση στη Μακεδονία, ο Ελληνισμός βρέθηκε με τις δυνάμεις του διχασμένες, οικονομικά ασθενής και διπλωματικά απομονωμένος. Από την κυβέρνηση η πρωτοβουλία περιήλθε στους ιδιώτες.

Ο ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ ΚΑΙ Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
Ο αντίκτυπος της ήττας του 1897 έγινε διπλά αισθητός στο μακεδονικό Ελληνισμό. Η παντοδυναμία του Οικουμενικού Πατριαρχείου και του ελληνικού κλήρου είχε σοβαρά εξασθενίσει όχι μόνο από την εμφάνιση της αντίπαλης βουλγαρικής Εκκλησίας αλλά και από τη φαλκίδευση των προνομίων που επέβαλε η Πύλη.

Επιπλέον, το απόλυτο κύρος που έχαιρε το ανεξάρτητο ορθόδοξο ελληνικό κράτος- τουλάχιστον μέχρι την Ανατολική κρίση του 1875-1878- είχε μειωθεί και αυτό αισθητά καθώς στο προσκήνιο εμφανίσθηκαν δυναμικά και άλλα βαλκανικά χριστιανικά κράτη, ικανά να προσφέρουν στους υπόδουλους βοήθεια ή ελπίδα για μελλοντική απελευθέρωση.

Στην πράξη, οι βουλγαρικές επιδιώξεις στη Μακεδονία δεν μπόρεσαν να προωθηθούν γρήγορα, εξαιτίας, κυρίως, των διενέξεων των βουλγαρομακεδονικών επιτροπών ενιαίας γραμμής μεταξύ βουλγαρικής κυβέρνησης και κομιτάτων.

ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΜΦΙΤΑΛΑΝΤΕΥΣΕΙΣ
Η ελληνική κυβέρνηση δεν ήταν έτοιμη να προσαρμόσει την αντίδρασή της στις νέες συνθήκες που δημιουργούσε η βουλγαρική εξόρμηση.

Αυτό, όμως που αρνήθηκε να πράξει το επίσημο ελληνικό κράτος ανέλαβε να το υλοποιήσει ο Γερμανός Καραβαγγέλης, μητροπολίτης Καστοριάς.

Εκτός των άλλων πέτυχε να αποσπάσει από το κομιτάτο τους σλαβόφωνους οπλαρχηγούς Κώτα από τη Ρούλια και Βαγγέλη από το Στρέμπενο, και με τον τρόπο αυτό απέκτησε την πρώτη ένοπλη δύναμη στην περιοχή Κορεστίων.

Η ελληνική, όμως, κυβέρνηση συνέχιζε την παθητική πολιτική. Στο μεταξύ, οι φωνές απόγνωσης και οι εκκλήσεις από το εσωτερικό της Μακεδονίας πολλαπλασιάζονταν.

Αποδέκτες στην Αθήνα των αιτημάτων των Μακεδόνων Ελλήνων ήταν, κυρίως, παράγοντες της ελληνικής πολιτικής, στρατιωτικής, επιστημονικής και δημοσιογραφικής κοινωνίας, οι οποίοι από την εποχή της Εθνικής Εταιρείας, είχαν πυκνές διασυνδέσεις με το εσωτερικό της Μακεδονίας.

Καθώς, όμως, οι παράγοντες αυτοί, στην περίοδο 1898-1903, έφεραν δίκαια ή άδικα το στίγμα της αποτυχίας του ΄97, προσπάθησαν μόνοι τους να βοηθήσουν αυτούς που ήδη αγωνίζονταν στη Μακεδονία.

Μια ομάδα αξιωματικών και πολιτών, γύρω από την οικογένεια του Στέφανου Δραγούμη, άρχισε να δραστηριοποιείται. Ο γαμπρός του Στέφανου, Παύλος Μελάς, μαζί με άλλους συναδέλφους του πέτυχαν να στείλουν στον Καραβαγγέλη, την άνοιξη του 1903 την πρώτη ένοπλη ομάδα.

Η ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΗ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΙΛΙΝΤΕΝ
Όλες αυτές οι δραστηριότητες δε στάθηκαν ικανές να κινητοποιήσουν την κρατική μηχανή.

Οι επαναστατικές, όμως, ενέργειες των Βουλγάρων κατά το 1903 προκάλεσαν την ενεργό επέμβαση των ευρωπαϊκών Δυνάμεων στις μακεδονικές υποθέσεις.

Από κει και πέρα ήταν αδύνατον πλέον για την ελληνική κυβέρνηση να παραμείνει αδρανής.

Τον Οκτώβριο του 1902 μεγάλα βουλγαρικά σώματα εισέδυσαν από τη βουλγαρική ηγεμονία στη βορειοανατολική και δυτική Μακεδονία όπου, σε συνεργασία με ντόπια βουλγαρομακεδονικά σώματα, προσπάθησαν να εξεγείρουν σε επανάσταση τον πληθυσμό.

Η πρωτοβουλία αυτή οφειλόταν σε ενέργειες του Ανώτατου Κομιτάτου της Σόφιας, το οποίο δεν είχε εξασφαλίσει τη συνδρομή της ΕΜΕΟ.

Η έγκαιρη κινητοποίηση του τουρκικού στρατού γρήγορα εξουδετέρωσε τις επαναστατικές ενέργειες.

Την άνοιξη του 1903, χωρίς εξουσιοδότηση από καμιά οργάνωση, προκλήθηκαν εκτεταμένες δολιοφθορές μέσα στη Θεσσαλονίκη και στην ευρύτερη περιοχή της.

Ανάμεσα στους κυριότερους στόχους υπήρξαν το κτίριο της Οθωμανικής Τράπεζας που ανατινάχθηκε, το ατμόπλοιο «Guadalquivir» που βυθίστηκε στον κόλπο της Θεσσαλονίκης και το σιδηροδρομικό και τηλεγραφικό δίκτυο που διακόπηκε σε διάφορα τμήματα της κεντρικής Μακεδονίας.

Οι τρομοκράτες επεδίωκαν τη δημιουργία εντυπώσεων παρά την πρόκληση γενικής εξέγερσης.

Οι Τούρκοι, όμως, αντέδρασαν με βίαια κατασταλτικά μέσα.

Μάταια οι ελληνικές αρχές προσπαθούσαν να αφυπνίσουν τις τουρκικές ώστε να προστατευθούν οι ελληνικές κοινότητες και οι μικτοί πληθυσμοί από τη διείσδυση στο χώρο τους της βουλγαρικής επαναστατικής ιδέας.

Έτσι, την ημέρα του Προφήτη Ηλία (Ίλι-ντεν) στις 20 Ιουλίου/2 Αυγούστου, με εντολή της ηγεσίας της ΕΜΕΟ, ξέσπασε η ένοπλη εξέγερση.

Το κύριο βάρος της προσπάθειας έπεσε στις επαρχίες της δυτικής και βόρειας Μακεδονίας, ενώ η κεντρική και ανατολική Μακεδονία παρέμειναν ουσιαστικά αμέτοχες, όπως επίσης και η αμιγώς ελληνόφωνη νότια ζώνη.

Είναι, πάντως, αξιοσημείωτο ότι πήραν μέρος στην εξέγερση σχισματικές και πατριαρχικές κοινότητες, σλαβόφωνες και βλαχόφωνες, άσχετα αν στην ενέργειά τους αυτή οδηγήθηκαν οικειοθελώς ή με τη βία.

Από την πρώτη στιγμή οι Βούλγαροι προσπάθησαν να δώσουν και κοινωνικό περιεχόμενο στον αγώνα, κτυπώντας, εκτός από τις μικρές τουρκικές φρουρές, και τα τσιφλίκια και τα περιουσιακά στοιχεία των τούρκων μπέηδων.

Ταυτόχρονα, όμως, στράφηκαν και εναντίον των ηγετών του ελληνικού πληθυσμού, πολλούς από τους οποίους εκτέλεσαν ή εξανάγκασαν να καταφύγουν στα μεγάλα αστικά κέντρα.

Όταν, όμως, ο τουρκικός στρατός ανασυντάχθηκε και άρχισε τις εκκαθαριστικές του επιχειρήσεις, η καταστροφή υπήρξε γενική.

Με μεθοδικότητα, χωρίς να γίνεται διάκριση ανάμεσα σε Βουλγάρους ή Έλληνες, σε επαναστάτες ή παρασυρθέντες και εκβιασθέντες χωρικούς, οι τούρκοι εφήρμοσαν μέτρα γενοκτονίας.

Όταν έγινε ο απολογισμός, ο μακεδονικός ελληνισμός καταμετρούσε νέες εκατόμβες μαρτύρων.

Όσο για τους Βουλγάρους, η εξόντωση σπουδαίων οπλαρχηγών, η διάλυση πολλών σωμάτων, η σύλληψη εκατοντάδων στελεχών στα χωριά και στις πόλεις, έδωσαν αρχικά την εντύπωση ότι ο αγώνας τους στη Μακεδονία δέχθηκε σκληρό κτύπημα.

Η εξέγερση, όμως, του Ίλιντεν πέτυχε να προωθήσει τις βουλγαρικές θέσεις για μια πολιτική λύση του ζητήματος.

Χωρίς αμφιβολία, οι επαναστατικές κινητοποιήσεις του μακεδονικού πληθυσμού από τις βουλγαρικές οργανώσεις πρόβαλε με πειστικότητα στις ευρωπαϊκές Δυνάμεις το αίτημα για την αυτονόμηση της Μακεδονίας.

Η ΕΝΟΠΛΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ
Η ένοπλη τροπή που πήραν τα γεγονότα της Μακεδονίας μέσα στο 1903 αναστάτωσε την ελληνική κοινή γνώμη.

Το ενδεχόμενο μελλοντικής ανακατανομής των διοικητικών ορίων πάνω σε ασαφείς εθνολογικές βάσεις, οδήγησε στην άρση των επιφυλάξεων των κυβερνητικών παραγόντων στην Αθήνα. Η κυβέρνηση Θεοτόκη αποφάσισε να δράσει.

Πρώτη της ενέργεια υπήρξε η αποστολή στη δυτική Μακεδονία τετραμελούς ομάδας αξιωματικών, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονταν και ο μετέπειτα εθνομάρτυρας ανθυπολοχαγός Παύλος Μελάς.

Η ομάδα αυτή μελέτησε την κατάσταση και εισηγήθηκε στην κυβέρνηση, ανάμεσα σε άλλα, και την αποστολή ένοπλων σωμάτων.

Η κυβέρνηση αποφάσισε να στελεχώσει το προξενείο στη Θεσσαλονίκη με ικανούς διπλωμάτες, τους οποίους πλαισίωσε με αξιωματικούς του στρατού.

Για τη θέση του γενικού προξένου Θεσσαλονίκης επελέγη ο Λάμπρος Κορομηλάς, με ευρύτατες αρμοδιότητες.

Παράλληλα, σε στενή συνεργασία ιδιωτών και κυβέρνησης ιδρύθηκε στην Αθήνα το «Μακεδονικό Κομιτάτο», με πρόεδρο το διευθυντή της εφημερίδας «Εμπρός» Δημήτρη Καλαποθάκη. Σκοπός του Κομιτάτου ήταν η οργάνωση ένοπλου αγώνα στη Μακεδονία, και, θεωρητικά, και σε άλλες υπόδουλες επαρχίες της Τουρκίας.

Η προσοχή του Κομιτάτου στράφηκε κυρίως στη Δυτική Μακεδονία όπου ο κίνδυνος είχε εμφανισθεί αμεσότερος κατά τα γεγονότα του Ίλιντεν. Στην ίδια, όμως, περιοχή υπήρχε κάποια προεργασία, χάρη στις ενέργειες του Μητροπολίτη Γερμανού, της μυστικής οργάνωσης «Άμυνα», και μερικών μικρών σωμάτων ντόπιων οπλαρχηγών. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, στα τέλη Αυγούστου 1904, πραγματοποιήθηκε η πρώτη αποστολή συγκροτημένου σώματος υπο τον Παύλο Μελά, ο οποίος, ως Γενικός Αρχηγός Δυτικής Μακεδονίας έθετε υπο την καθοδήγησή του όλες τις σκόρπιες ένοπλες ομάδες.

Η δράση του Μελά, όμως, δεν διάρκεσε παρά μόνο ενάμιση μήνα, αφού στις 13/26 Οκτωβρίου, το σώμα περικυκλώθηκε από τουρκικό στρατό στο χωριό Στάτιστα (σημ. Μελά) της Καστοριάς και ο ίδιος σκοτώθηκε επιχειρώντας έξοδο. Τη θέση του Μελά ανέλαβε ο Κρητικός υπολοχαγός Γεώργιος Τσόντος.

Και οι δύο πλευρές- βουλγαρική και ελληνική- ελίσσονταν με τέτοιο τρόπο, ώστε να στρέψουν τον Τούρκο κατά του αντιπάλου τους.

Για τα ελληνικά σώματα, ο αγώνας πολλές φορές εξελισσόταν σε τριμέτωπο, καθώς, σε ορισμένες περιοχές, κυρίως της κεντρικής Μακεδονίας, νομάδες κτηνοτρόφοι Βλάχοι, που είχαν ασπασθεί τη ρουμανική ιδέα, ευθυγραμμίζονταν με τους Βουλγάρους. Η ζημιά που προκάλεσαν οι ρουμανίζοντες στον ελληνικό αγώνα ήταν δυσανάλογα μεγάλη σε σχέση με το μικρό τους αριθμό.

Τελείως αντίθετη ήταν η στάση που τήρησαν οι Βλάχοι των πόλεων, κωμοπόλεων και της συντριπτικής πλειοψηφίας των χωριών της βόρειας Μακεδονίας, οι οποίοι αποτέλεσαν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής άμυνας σε όλη τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα.

Ζωτική περιοχή του αγώνα υπήρξε η ελώδης λίμνη των Γιαννιτσών, όπου σε ολόκληρη σχεδόν τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα έλαβε χώρα ένας περίεργος, όσο και σκληρός πεζοναυτικός πόλεμος για την εξασφάλιση του ελέγχου της κεντρικής Μακεδονίας. Ωστόσο, συνηθέστερη μορφή επιχειρήσεων ήταν η επιδρομή σε κατοικημένους τόπους για την τιμωρία καταδοτών, τον εκφοβισμό των αντιπάλων ή την εκτέλεση στελεχών του Κομιτάτου.

Προς το τέλος του Μακεδονικού Αγώνα (1907-1908) το βουλγαρικό κίνημα είχε αρχίσει να παρουσιάζει σημεία κάμψεως.

Από τη μια πλευρά στην ακρότατη βόρεια Μακεδονία η σερβική Οργάνωση είχε παρουσιάσει έντονη δραστηριότητα, αμφισβητώντας από τους Βουλγάρους την πρωτοβουλία των κινήσεων, από την άλλη, οι οξύτατες διενέξεις μέσα στους κόλπους του βουλγαρικού κινήματος, και ιδιαίτερα ανάμεσα στους οπαδούς του Ανώτατου Κομιτάτου (βερχοβιστές) και στην αριστερή μερίδα των οπαδών της Εσωτερικής Μακεδονικής Επαναστατικής Οργάνωσης (ΕΜΕΟ), είχαν μετατραπεί σε ανοικτό εμφύλιο πόλεμο.

Η αποξένωση, μιας μερίδας έστω, αγωνιστών από τα κέντρα απόφασης του βουλγαρικού κινήματος έγινε σαφέστερη, καθώς το παλαιό προπαγανδιστικό σύνθημα της αυτονομίας, μετατράπηκε γι αυτούς σε αυτοσκοπό του αγώνα τους.

Δηλαδή, για λόγους καθαρά τακτικής, οι Βούλγαροι δεν έλεγαν πως θέλουν τη Μακεδονία βουλγαρική αλλά ζητούσαν την αυτονομία της ως πρώτο βήμα. Η αριστερή τάση της ΕΜΕΟ, έκανε αυτοσκοπό την αυτονομία και για λόγους προσωπικών αντιπαραθέσεων.

Ο Μακεδονικός αγώνας πέρασε στην ιστορία σαν ένας από τους πιο κρίσιμους αγώνες που διεξήγαγε ο Ελληνισμός για την εθνική του ολοκλήρωση.

Γι αυτό δίκαια αναγνωρίζεται σαν ο «Τρίτος Αγώνας της Ανεξαρτησίας», μετά την Επανάσταση τους 1821 και τον Κρητικό Αγώνα.

Παρά τις προβλέψεις ξένων παρατηρητών που είχαν εντυπωσιασθεί από τη βουλγαρική δραστηριότητα στη Μακεδονία ως το 1904, ο αγώνας των Ελλήνων υπήρξε επιτυχής.

Όπως σημειώνει και ο Άγγλος ιστορικός του Μακεδονικού Αγώνα Douglas Dakin, η επιτυχία τους μάλλον οφείλεται στο γεγονός ότι αγωνίσθηκαν κυρίως σε περιοχή όπου ζούσε φιλικά προσκείμενος και συγγενής πληθυσμός, βαθιά προσηλωμένος στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και την ελληνική ιδέα, ανεξάρτητα αν δεν μιλούσε πάντα την ελληνική γλώσσα.

Αυτήν την ιδέα που πρέπει να επανακαλύψουμε.

Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
Παρά, λοιπόν, τα αίμα που χύθηκε την πρώτη δεκαετία του εικοστού αιώνα, οι ραγδαίες διεθνείς εξελίξεις επέσπευσαν την προσέγγιση των βαλκανικών χριστιανικών κρατών.

Το Μάρτιο του 1912 Σέρβοι και Βούλγαροι συμφώνησαν στη σύναψη συμμαχίας, που στρέφονταν βασικά κατά της Τουρκίας.

Από την πλευρά του ο Βενιζέλος είχε έγκαιρα αισθανθεί τους κινδύνους μιας μονομερούς σερβο-βουλγαρικής ενέργειας. Γι αυτό προσπάθησε από το 1911 να έρθει σε συνεννόηση με τους Βουλγάρους, οι οποίοι επιδίωκαν δέσμευση της Ελλάδας για την ίδρυση αυτόνομου μακεδονικού κράτους, που στην πραγματικότητα θα ελεγχόταν από τη Σόφια.

Τελικά οι δύο κυβερνήσεις συμφώνησαν να υπογράψουν συνθήκη συμμαχίας (30 Μαίου 1912) χωρίς να αναφερθούν στη μελλοντική τύχη των μακεδονικών εδαφών.

Στην απόφασή τους αυτή οι Βούλγαροι οδηγήθηκαν από υπέρμετρη αυτοπεποίθηση στη στρατιωτική τους ισχύ.

Η στρατιωτική αδυναμία της Ελλάδας αποδείχθηκε πλεονέκτημα καθώς η υποτίμηση της ελληνικής ισχύος από τους Βουλγάρους άφησε στις ελληνικές δυνάμεις ελεύθερο πεδίο δράσης στη νότια Μακεδονία.

Η νοοτροπία αυτή δεν εγκατέλειψε τους Βουλγάρους ούτε και όταν, στις αρχές Οκτωβρίου, άρχισαν οι συνδυασμένες στρατιωτικές επιχειρήσεις των βαλκανικών κρατών.

Το μεγαλύτερο μέρος του βουλγαρικού στρατού είχε στραφεί προς τη Θράκη, με κύρια επιδίωξη την Κωνσταντινούπολη.

Με τις αλλεπάλληλες όμως νίκες του ελληνικού στρατού και τη γοργή, σε διάστημα 2-3 εβδομάδων, προέλασή τους στην καρδιά της Μακεδονίας, το βουλγαρικό επιτελείο επέσπευσε την προέλαση προς νότο μιας μεραρχίας για να καταλάβει τη Θεσσαλονίκη.

Η κίνηση αυτή έγινε έγκαιρα γνωστή στην Αθήνα και παρά την προτίμηση του αρχιστράτηγου διαδόχου Κωνσταντίνου να συνεχίσει την προέλαση του στρατού προς βορρά, ο Βενιζέλος επέμεινε στην άμεση κατάληψη της Θεσσαλονίκης.

Η παράδοση της πόλης στον ελληνικό στρατό πραγματοποιήθηκε στις 26 Οκτωβρίου, ώρες μόνο πριν την άφιξη των Βουλγάρων.

Αυτός ήταν ο πρώτος Βαλκανικός πόλεμος τα αποτελέσματα του οποίου αμφισβήτησαν οι Βούλγαροι και οδήγησαν τις εξελίξεις στο Δεύτερο Βαλκανικό.

Τώρα, οι Βούλγαροι πολεμούσαν εναντίον της Ελλάδας και της Σερβίας. Το αποτέλεσμα υπήρξε καταστρεπτικό για τους Βουλγάρους.

Η Συνθήκη του Βουκουρεστίου (10 Αυγούστου 1913) τερμάτισε το Β! Βαλκανικό Πόλεμο και οριστικοποίησε τα σύνορα των τριών βαλκανικών χωρών στη Μακεδονία.

Κατά περίεργη σύμπτωση, η νότια περιοχή που περιήλθε στην Ελλάδα ταυτιζόταν περίπου προς τα όρια της «ιστορικής» Μακεδονίας των κλασικών χρόνων, με μόνη μια μικρή λωρίδα που παρέμεινε εντός της σερβικής και βουλγαρικής περιοχής.

Στη νότια αυτή ζώνη περιλαμβάνονταν, εκτός από τους ελληνόφωνους πληθυσμούς, και οι μεγαλύτερες μάζες των σλαβόφωνων κατοίκων που είχαν διατηρήσει την ελληνική τους εθνική συνείδηση.

Ωστόσο, σημαντικοί αριθμητικά ελληνικοί πληθυσμοί παρέμειναν αποκλεισμένοι στη σερβική και βουλγαρική Μακεδονία, από όπου αναγκάστηκαν να καταφύγουν στην ελληνική Μακεδονία αφήνοντας πίσω ελάχιστα υπολείμματα ελληνικών εστιών.

Το ίδιο συνέβη και στο νότο με τις πληθυσμιακές μάζες που είχαν βουλγαρική εθνική συνείδηση.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Ο τίτλος του άρθρου είναι τίτλος σε ένα σύντομο πόνημα του Γιώργου Βαφόπουλου για την ιστορία της Θεσσαλονίκης.

Πηγή: Ανιχνεύσεις

Είναι αδύνατον να δοθεί ημερομηνία λήξης στον Μακεδονικό αγώνα…

Αναβρασμός στον καζά Λαγκαδά την τετραετία 1908 – 1912Η επικράτηση του Νεοτουρκικού Κινήματος ανέτρεψε εντελώς την κατάσταση που επικρατούσε στη Μακεδονία. Η αμνήστευση των ανταρτών είχε ως αποτέλεσμα την αθρόα κάθοδό τους στις πόλεις και την τυπική διάλυση των βουλγαρικών και ελληνικών σωμάτων. Την ώρα που τα ελληνικά σώματα εμφανίζονταν και αποχωρούσαν εν μέσω δοξολογιών και πολυάνθρωπων εκδηλώσεων ήδη εδρομολογείτο ο επόμενος γύρος.Ο ελληνοβουλγαρικός ανταγωνισμός (στο εκπαιδευτικό και εκκλησιαστικό πεδίο) δεν είχε φέρει τα ποθητά αποτελέσματα για την βουλγαρική Οργάνωση στη Μακεδονία, γεγονός που την εξανάγκασε να εγκαινιάσει νέες μεθόδους με την συμπαράσταση των βουλγαρικών αντάρτικων σωμάτων και την εφαρμογή βίαιων μέτρων σε βάρος των χριστιανικών πληθυσμών. Έτσι η χρονική περίοδος 1904-1908, παρά τα θετικότατα αποτελέσματα της για την ελληνική πλευρά, δεν οδήγησε την ένοπλη φάση στην τελική έκβαση.

Άρχισαν λοιπόν οι Βούλγαροι περιδιαβαίνοντας τις διάφορες περιοχές της Μακεδονίας να στρατολογούν κομιτατζήδες, οι οποίοι προέβαιναν στη δημιουργία διάφορων κακουργηματικών πράξεων. Θέλησαν τότε να εκδικηθούν το χωριό του Καπετάν Γιάννη, τη Ράμνα. Πολιόρκησαν λοιπόν το χωριό και επιδόθηκαν σε ξυλαδαρμούς των κατοίκων με αποτέλεσμα δύο να αποβιώσουν. ΣΚΡΙΠ 4/5/1908

Από τα ανήκουστα όργια των Βουλγάρων κομιτατζήδων δεν εξαιρέθησαν ούτε και οι αρχιερείς όπως ο Χρυσόστομος Δράμας μετέπειτα Σμύρνης, ο οποίος σε επιστολή του προς ένα φιλικό του πρόσωπο έγραφε:

«Πλήθος κυνών και σπείρα κακών ζητεί την κεφαλήν μου… Να πέσω τουλάχιστον ως αετός και ουχί να αποθάνω ως όρνις… Μη έχων έτερον τι να δώσω προς σωτηρίαν της ημετέρας λατρευτής Πατρίδος, ας δώσω το αίμα μου».

Όλα αυτά τα γεγονότα των ωμοτήτων, που διαπράχθηκαν σ’ όλο τον καζά Λαγκαδά και ιδιαίτερα στη Λιγκοβάνη (Ξυλόπολη), τόσο φρικαλέα, τόσο πρωτάκουστα για ευρωπαϊκή χώρα, προκάλεσαν των έντονη διαμαρτυρία του ειδικού απεσταλμένου των «ΤΑΪΜΣ», ο οποίος έγραφε:

«Τα μεγαλύτερα τερατουργήματα τότε εγίνοντο εις την Λιγκοβάνην, όπου ητιμάσθησαν παρθένοι, εφιμώθησαν και εληστεύθησαν πρόκριτοι, προεπηλακίσθησαν ιερείς και διεπράχθησαν εν γένει πράξεις αφαντάστου βδελυρότητος κατά του ελληνικού στοιχείου» .

Το δε Οικουμενικό Πατριαρχείο εξέφρασε με επιστολή του προς τον Βούλγαρο Έξαρχο την αγωνία του για την τύχη των δύσμοιρων κατοίκων του καζά Λαγκαδά.

«Το Οικουμενικόν Πατριαρχείον ρηγνύει κραυγήν οδύνης δια τα φρικτά ταύτα δεινοπαθήματα των τέκνων του, ών τα δίκαια και την εθνικήν υπόστασιν καθήκον έχει να υπερασπίση ….»

Στη Μακεδονία η πάλη των χριστιανικών εθνοτήτων κατά των Τούρκων, αλλά και οι εθνικοί ανταγωνισμοί μεταξύ τους, υπήρξαν τόσο βαθιά ριζωμένοι ώστε ήταν αδύνατο να εκλείψουν μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα. Οι τόσο πολυδιαφημισμένες έννοιες της ισότητας, της αδελφότητας και της ελευθερίας, σύμφωνα με τα γαλλικά πρότυπα, δεν ήταν παρά ψεύτικα συνθήματα, τα οποία είχαν γνωρίσει την πραγματική σημασία τους μόνο κατά τις πρώτες μέρες που ακολούθησαν το Νεοτουρκικό κίνημα. Η παροδική διακοπή των εθνικών ανταγωνισμών των χριστιανικών εθνοτήτων στη Μακεδονία αμέσως μετά το ξέσπασμα της εξέγερσης των Νεότουρκων, έδειξε ανάγλυφα και μια άλλη πλευρά του μακεδονικού ζητήματος ίσως τη σπουδαιότερη: την κοινωνική και οικονομική εξαθλίωση του χριστιανικού στοιχείου.

Από τα τέλη του θέρους του 1908 ο εξοπλισμός των εξαρχικών χωριών επαναλήφθηκε και η προπαγάνδα εντάθηκε, καθώς πολλοί κομιτατζήδες που κρατούνταν σε τουρκικές φυλακές είχαν ήδη αφεθεί ελεύθεροι. Από τον Οκτώβριο επαναλήφθηκαν και οι δραστηριότητες των ελληνικών ντόπιων σωμάτων.

Στην περιοχή μας συνέχιζε τη δράση του ο καπετάν Γιάννης Ράμναλης. Είχε καταστεί ο φόβος και ο τρόμος όλων των εξαρχικών.
Το σώμα του (καπετάν Γιάννη) εφόνευσε εις το χωρίον Αρακλή (Λαγκαδά) τον οθωμανόν φύλακα Χασάν και ετραυμάτισεν έτερον ένα εκ λόγων τιμής, έξωθι του χωρίου Γραδοβορίου εφονεύθη ο Βούλγαρος Πετρος Σταύρου υπό ανδρών του σώματος Λαγκαδά.
Γι’ αυτό διέδιδαν φήμες ότι δολοφονήθηκε σε ενέδρα Βούλγαρων κομιτατζήδων μέχρι που το γεγονός διέψευσε η εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ της 20/8/1908.

Από τις αρχές του 1909 είχε εγκατασταθεί στη Μακεδονία η «προτέρα τρομοκρατική αναρχία την οποίαν εδημιούργησαν τα Βουλγαρικά κομιτάτα και αι συμμορίαι αυτών». ΕΜΠΡΟΣ 5/1/1909
Η επαναφορά της τάξης που επικαλούνταν οι Νεότουρκοι ήταν προσωρινή. Οι Τουρκικές αρχές αδυνατούσαν να λάβουν προληπτικά μέτρα και έτσι η θέση το Ελληνισμού στη Μακεδονία καθίστατο πλέον «επισφαλεστέρα».

Οι τουρκικοί πληθυσμοί φανατίζονταν κατά των Ελλήνων και τους απειλούσαν με σφαγές. Οι βιαιότητες και οι αυθαιρεσίες που υφίσταντο οι Έλληνες δεν συνέβαιναν ούτε και με το προηγούμενο απολυταρχικό καθεστώς γιατί τώρα ο τουρκικός πληθυσμός: «ίσταται ήδη πάνοπλος και διωργανωμένος υπό των Νεοτούρκων εις ενωμοτίας και λόχους επί κεφαλής των οποίων ετέθησαν αιμοχαρείς και φανατικοί Μουσουλμάνοι». ΕΜΠΡΟΣ 5/1/1909

Ενώ ο Μουτεσαρίφης Σερρών δήλωνε: «Πρέπει οι Έλληνες να λησμονήσουν τα παρελθόντα, και να αποβάλλωσι τας γνωστάς εθνικάς ιδέας των, διότι εν εναντία περιπτώσει υπάρχει κίνδυνος να τα καταπνίξωσι δια του αίματός των». ΕΜΠΡΟΣ 5/1/1909

Αναμφισβήτητα όμως το πιο επίμαχο ζήτημα, το οποίο προκάλεσε γενικό αναβρασμό ανάμεσα στις χριστιανικές εθνότητες της Μακεδονίας και οδήγησε στην αναβίωση της εθνικής διαπάλης, υπήρξε η επίλυση του εκκλησιαστικού θέματος.

Οι Βούλγαροι επωφελούμενοι από το μένος των Νεοτούρκων κατά των Ελλήνων επανέφεραν εντονότερα πλέον το θέμα της κατοχής των εκκλησιών. Ο Σαντάνσκυ διαπίστωνε: «…τοσούτον εξήφθησαν επικινδύνως τα πνεύματα των Βουλγάρων, ώστε ουδέ αυτός ο ίδιος να μη δύναται δια της επιρροής του να κατευνάση αυτά». ΕΜΠΡΟΣ 15/2/1909

Στις 28 Φεβρουαρίου 1908 η «ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΙΣ» της Βιέννης ανέγραψε ότι η Τουρκία απεφάσισε 82 εκκλησίες της Μακεδονίας να, «… αποδώση εις τους αληθείς αυτών δικαιούχους». Η διαδοθείσα φήμη ήταν η αιτία ώστε Σαντάνσκυ να δηλώσει: «…εν ή περιπτώσει αποδοθώσιν αύται εις τους Έλληνας οι Βούλγαροι δεν θα επιτρέψωσιν τούτο, αλλά θα προκαλέσωσι ταραχάς….» ΕΜΠΡΟΣ 28/2/1908

Τελικά οι εκκλησίες αποδόθηκαν στους Έλληνες. Η απόδοση των αμφισβητούμενων εκκλησιών στους Έλληνες προκάλεσε την οργή του κομιτάτου και μεγάλη ανησυχία στους χωρικούς, ενώ η κοινή γνώμη αδιαφορούσε. ΕΜΠΡΟΣ 12/3/1909

Άρχισαν λοιπόν οι Βούλγαροι, περιδιαβαίνοντας τα χωριά του καζά Λαγκαδά, να τρομοκρατούν και να απειλούν δια των όπλων τους μουχτάρηδες, απαιτώντας την κοινοτική σφραγίδα και την υπογραφή τους σε λευκό χαρτί «… το οποίον δεν γνωρίζει κανείς εις τι θα χρησιμοποιήσουν». ΣΚΡΙΠ 20/3/1909

Λίγους μήνες αργότερα επικαλούμενοι τις σφραγίδες και τις υπογραφές των μουχτάρηδων ζήτησαν με αναφορά τους από την κυβέρνηση: «…όπως διοριστή Βούλγαρος αρχιμανδρίτης εις Λαγκαδά». ΣΚΡΙΠ 17/5/1909

Η εφημερίδα ΣΚΙΠ της 6 Ιουνίου 1909 προανήγγειλε την έναρξη της δράσης των ένοπλων συμμοριών στη Μακεδονία. Το Νεοτουρκικό Κομιτάτο φοβούμενο την όλη κατάσταση αποφάσισε να αποδώσει προσωρινά τις εκκλησίες στις πλειοψηφούσες εθνικότητες, ενώ οι διώξεις του Ελληνικού στοιχείου της Μακεδονίας συνεχίζονταν: «…… και εξακολουθούν αι φυλακίσεις και ποικίλαι καταθλίψεις». ΕΜΠΡΟΣ 10/7/1909

Οι Βούλγαροι, προκλητικότατα, προσπάθησαν να παρουσιάσουν ομοεθνείς τους τους κατοίκους του καζά Λαγκαδά, δημιουργώντας τέτοιους με απειλές και χρήματα. Επιδόθηκαν λοιπόν σ’ έναν αγώνα νοθείας των περιχώρων για να έχουν στα πρόθυρα της Θεσσαλονίκης ομοεθνείς τους.

Εν τω μεταξύ η Τουρκική αρχή προκειμένου να επιβάλει το νόμο άρχισε να καταδιώκει τους Έλληνες και να προετοιμάζει το έδαφος για την ψήφιση του ανθελληνικού νόμου «περί των εκκλησιών».

Η ψήφιση του ανθελληνικού νομοσχεδίου «περί των εκκλησιών» από την Τουρκική κυβέρνηση προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση στον ελληνικό πληθυσμό, ο οποίος συγκρότησε μεγάλο συλλαλητήριο στη Θεσσαλονίκη στις 23 Αυγούστου 1909, ενώ ο συντάκτης του ΣΚΡΙΠ της 24 Αυγούστου 1909 σε άρθρο του γράφει: «… πιστεύω ότι, αν ο νόμος εφαρμοσθή, η Μακεδονική τραγωδία αρχίζει δια να μη καταπαύση πλέον…»

Η Τουρκική αρχή θορυβημένη διέταξε το κλείσιμο των «διαμφισβητουμένων εκκλησιών οίτινες ηρπάγησαν εσχάτως υπό των σχισματικών, οι Βούλγαροι όμως, δεν εννοούν να σωφρονισθούν και ετοιμάζονται να προβούν εις νέας καταλήψεις βιαίας». ΕΜΠΡΟΣ 2/10/1909

Οι ορθόδοξοι ιερείς των χωριών του καζά Λαγκαδά προκειμένου να σταματήσουν την απόδοση των εκκλησιών στους σχισματικούς τις έκλεισαν.

Στις 5 Ιανουαρίου 1910 οργανώθηκε μεγάλο συλλαλητήριο και στην Κωνσταντινούπολη για το κλείσιμο των εκκλησιών.

Η όλη κατάσταση έγινε πολύ χειρότερη της απολυταρχίας. Η διαμάχη πλέον ήταν γενική και περιλάμβανε, τους Έλληνες, τους Βούλγαρους, τους Νεότουρκους και τους Παλαιότουρκους,:

«… ευρίσκονται όλοι επί της αιματοβαρούς σκηνής, εις την οποίαν εκτυλίσσεται η Τρίτη πράξις της Μακεδονικής τραγωδίας, η τελευταία ίσως …. Οι Βούλγαροι εξακολουθούν τον εναντίον των Ελλήνων αμείλικτον αγώνα, όστις στρέφεται και κατά του καθεστώτος». ΣΚΡΙΠ 19/1/1910

Ο πόλεμος για την κατοχή των εκκλησιών συνεχίζονταν και η στρατολόγηση των χριστιανών υπό δυσμενέστατους όρους εξακολουθούσε, ενώ απροσδόκητα νέος ανθελληνικός διωγμός ξέσπασε. Οι δυστυχισμένοι χωρικοί της περιοχής μας κατελήφθησαν από μαύρη απελπισία και δεν ήξεραν τι να κάνουν. Οι περισσότεροι κατέφυγαν νηστικοί και γυμνοί στους αγρούς, στα βουνά και στις σπηλιές, ενώ οι ευπορότεροι κατέρχονταν στη Θεσσαλονίκη, όπου, «…υπό τα όμματα των ξένων προξένων είνε ασφαλείς. Και οι αφηνιασμένοι Τούρκοι τους καταζητούν πανταχού και όταν δε τους συναντήσουν εις τα βουνά τους βασανίζουν, όταν δε ενταύθα τους απειλούν δια να μη μαρτυρήσουν τι είδον εις τα χωρία των». ΣΚΡΙΠ 10/4/1910

Η Πύλη απαίτησε από τον Πατριάρχη να παύση τους Έλληνας δασκάλους, ενώ τo Βουλγαρικό κομιτάτο Θεσσαλονίκης ευχαρίστησε τον Σουλτάνο για τη λύση «..του ζητήματος των εκκλησιών προς όφελος του Βουλγαρικού πληθυσμού της Μακεδονίας». ΣΚΡΙΠ 8/7/1910

Το Νεοτουρκικό κομιτάτο όμως τηρούσε στάση «αναβολής της εφαρμογής του νόμου» μήπως η εφαρμογή του γίνει πρόξενος ταραχών και επωφεληθούν οι αντιδραστικοί.

Οι Νεότουρκοι συνέχισαν τους διωγμούς των φιλήσυχων χωρικών του καζά Λαγκαδά. Ο τύπος της εποχής καυτηρίασε τον διωγμό του «τρομερού επαναστάτη από την Μπάλτσα ηλικίας 11 ετών». ΣΚΡΙΠ 13/7/1910

Ενώ η κατάσταση καθίστατο ανησυχητική έφτασε στη Θεσσαλονίκη ο υπουργός εσωτερικών της Τουρκίας Ταλαάτ βέης και δήλωσε:

«Ο νόμος ωρισμένως θα εφαρμοσθή. Εις όσα χωρία υπάρχουν τουλάχιστον δύο ναοί, ο εις θα αποδοθή εις τους Ρούμλαρη (Έλληνας) ο δ’ έτερος εις τους Βουλγάρους. Εις όσα χωρία υπάρχει μία εκκλησία αύτη δεν θα δοθή εις την κατά νόμον πλειοψηψούσαν εθνικότητα πριν ή ανοικοδομηθή άλλη δαπάναις της Κυβερνήσεως χάριν της μειοψηφούσης…..» ΣΚΡΙΠ 8/7/1910

Οι Βούλγαροι προσπάθησαν να παρασύρουν τους απλοϊκούς χωρικούς «δια διαφόρων τερατολογιών» στο κίνημά τους και να δώσουν σ’ αυτό πανχριστιανική χροιά και στη συνέχεια να καρπωθούν αυτοί όλα τα οφέλη, αφού θα έχουν στα χέρια τους τους πληθυσμούς της Μακεδονίας. Τρεις εκκλησίες της περιφέρειας Λαγκαδά παραδόθηκαν στους Βουλγάρους.

Με βάση τους νέους κανονισμούς, οι οποίοι προβλέπονταν από το νομοσχέδιο για την προκαταρκτική εκπαίδευση, που κατατέθηκε στην οθωμανική βουλή στα τέλη του 1910, άρχισε μια νέα δραματική φάση στην πορεία των γεγονότων, που έβαινε μοιραία προς τον εκτουρκισμό των εθνικών μειονοτήτων της οθωμανικής επικράτειας. Ανάμεσα στις άμεσες επιπτώσεις από την αρχική εφαρμογή των τουρκικών τεσκερέδων στο καθεστώς του ελληνικού στοιχείου του μακεδονικού χώρου, θα πρέπει να μνημονεύσει κανείς τους επανειλημμένους εκβιασμούς των τουρκικών αρχών για άμεση διακοπή των μαθημάτων των ελληνικών σχολείων και για την άρση της άσκησης του διδασκαλικού επαγγέλματος των διδασκόντων, τις αλλεπάλληλες ανακρίσεις στις οποίες υποβαλλόταν το διδακτικό προσωπικό για την εξακρίβωση της κύριας πηγής χρηματοδότησής τους, τις απαγορεύσεις πραγματοποίησης των σχολικών περιοδειών στους υπεύθυνους Έλληνες επιθεωρητές και την αυθαίρετη κατάληψη των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων με ειδικά σουλτανικά φιρμάνια.

Οι κανονισμοί για την προκαταρκτική εκπαίδευση προέβλεπαν επίσης την απευθείας παρεμβατική πολιτική των τουρκικών αρχών στα ελληνικά σχολεία και ζητήματα χωρίς την προηγούμενη έγκριση των εκκλησιαστικών εκπροσώπων, τον διορισμό των δασκάλων της τουρκικής γλώσσας, τον σχηματισμό εκπαιδευτικών επιτροπών, που σε τελευταία ανάλυση υποκαθιστούσε τις εφορίες των κοινοτικών σχολείων και τέλος την επιβολή χαρτοσήμου στα ενδεικτικά και στα πιστοποιητικά των κοινοτικών σχολείων.

Σε εφαρμογή των διατάξεων που προβλέπονταν από το παραπάνω νομοσχέδιο στις 30 Οκτωβρίου 1910 συνελήφθη και παραπέμφηκε στο Στρατοδικείο Θεσσαλονίκης ο Διοικητής των Σχολών του Σοχού κ. Ιατρού.

Ενώ στο σχολείο του Λαγκαδά, «κατεσχέθησαν όλα τα διδακτικά βιβλία εκ των χειρών των μαθητών κατόπιν καταγγελίας ελεεινού τινός ομογενούς του ιατρού Ι. Βλάχου». ΕΜΠΡΟΣ 9/11/1910

Παρά την λυσσώδη καταδίωξη του Ελληνικού πληθυσμού από τον Τουρκικό στρατό, συμμορίες Ελλήνων και Βουλγάρων εμφανίστηκαν στον καζά Λαγκαδά.

Το Νεοτουρκικό Κομιτάτο συγκρότησε δύο συμμορίες στον καζά Λαγκαδά και δολοφονούσε κάθε Έλληνα. Σε διάστημα δύο εβδομάδων δολοφόνησε δέκα τέσσερις Έλληνες χωρικούς. ΕΜΠΡΟΣ 20/11/1910

Το κομιτάτο μη αρκούμενο στις δύο πιο πάνω συμμορίες συνέστησε και Τρίτη, η οποία αποτελούμενη από 37 μέλη είχε ακτίνα δράσης τις λίμνες Αγ. Βασιλείου και Βόλβης, προσέφερε δε εντός ολίγων ημερών στους πάτρωνές της εννέα θύματα αθώων Ελλήνων Ορθοδόξων. Ενώ εντός της κωμοπόλεως Λαγκαδά δολοφόνησαν ένα εκ των «εγκριτοτέρων και αγαπητοτέρων κατοίκων» του, τον Μιχαήλ Βοσινάκη. ΕΜΠΡΟΣ 30/11/1910

Είναι σαφές ότι είναι αδύνατον να δοθεί ημερομηνία λήξης στον Μακεδονικό αγώνα. Οι ελλαδίτες και κρήτες οπλαρχηγοί αποχώρησαν το καλοκαίρι του 1908, όμως οι εντόπιοι αναπόφευκτα παρέμειναν μαζί με το προξενικό προσωπικό και με μικρές ομάδες πρακτόρων για να διαχειριστούν μια κατάσταση ελεγχόμενης κρίσης, όπου πρωταγωνιστούσαν πλέον οι Νεότουρκοι στρατιωτικοί. Οι εκλογές, οι πολιτικές συγκεντρώσεις, τα κόμματα και τα συνέδρια δεν σήμαναν αναγκαστικά το τέλος των σωμάτων και των δολοφονιών. Απλώς στο νέο πλαίσιο της συνταγματικής Τουρκίας τα προβλήματα εσωτερικής τάξης και οι καθημερινές απώλειες ελάχιστα απασχολούσαν τον ευρωπαϊκό αλλά και ελληνικό τύπο, τουλάχιστον για όσο καιρό υπήρχε η προσδοκία ότι ο «νεοτουρκισμός» θα ευνοούσε τα ελληνικά συμφέροντα. Το κενό αυτό του ενδιαφέροντος για την τετραετία 1908-1912 μεγάλωσε και για έναν ακόμη λόγο. Οι επώνυμοι και εγγράμματοι Μακεδονομάχοι έφυγαν όλοι το 1908 και ως εκ τούτου οι διηγήσεις και τα απομνημονεύματά τους σταματούν το έτος εκείνο. Το ίδιο έτος επιλέχθηκε και ως επίσημο όριο του αγώνα από τους νομοθέτες του μεσοπολέμου, που ασχολήθηκαν με την ηθική και υλική αποκατάσταση των Μακεδονομάχων.

Τα αισθήματα ανασφάλειας και φόβου δεν αποτελούσαν φυσικά καινούργια εμπειρία για τους Μακεδόνες και ιδιαίτερα για τον αγροτικό πληθυσμό, που η φύση των εργασιών του το καθιστούσε ευάλωτο σ’ οποιαδήποτε πίεση, τόσο της νόμιμης εξουσίας όσο και των πολυπληθών παράνομων που ενδημούσαν στην ύπαιθρο χώρα.

Όμως τα γεγονότα των ετών 1908-1912 δεν υπολείπονται καθόλου από τα συνηθισμένα περιστατικά των ληστρικών επιδρομών και των σποραδικών ημιεπίσημων λεηλασιών που διαδραματίστηκαν στον καζά του Λαγκαδά τα προηγούμενα έτη.

Η μελέτη του τύπου αυτής περιόδου αποκαλύπτει τη φοβερή κοινωνική αναταραχή, τις οικονομικές καταστροφές και τις δολοφονίες που διενεργήθηκαν στη περιοχή μας αμέσως μετά την επιβολή του κινήματος των Νεότουρκων.

Τον Οκτώβριο του 1911 οι Νεότουρκοι αποφάσισαν και επισήμως, στο τρίτο τους συνέδριο που έλαβε χώρα στη Θεσσαλονίκη, την εξόντωση των μη τουρκικών εθνοτήτων. Η οθωμανοποίηση (ottomanization) δηλαδή ο εκτουρκισμός δια της βίας όλων των κατοίκων, αποφασίζεται τελεσίδικα. Το μέσο θα ήταν οι εξοπλισμένοι Μουσουλμάνοι. Στη συγκεκριμένη απόφαση οι Νεότουρκοι χρησιμοποιούσαν παραπλανητικά τον όρο «οθωμανοποίηση», προσπαθώντας να περιβάλουν την πολιτική εκτουρκισμού με ένα οικείο, για τους περισσότερους μουσουλμάνους, περίβλημα .

Σ’ όλο τον καζά του Λαγκαδά το 1911 συνέβησαν ασυνήθιστα γεγονότα, που υποδήλωναν ότι ο αναβρασμός απλωνόταν και έξω από την πόλη της Θεσσαλονίκης. Οι Τούρκικες συμμορίες εξακολουθούσαν τις δολοφονίες με υποδείξεις του Νεοτουρκικού Κομιτάτου. Ενώ οι Βουλγαρικές συμμορίες σιωπούσαν και όλοι υποπτεύονταν ότι «ευρίσκονται εις τα διαμερίσματά των κεκρυμμέναι». ΣΚΡΙΠ 8/1/1911

Η συγκροτηθείσα επιτροπή υπό τον Κεμάλ πασά, για την εξέταση της κατάστασης, εξέδωσε το πόρισμά της όπου μετά τις ανακρίσεις διαπίστωσε ότι:

«.. αι εν Μακεδονία αρχαί κατά την διάρκειαν του αφοπλισμού διέπραξαν εις πολλά μέρη υπερβασίας και καταθλιπτικάς καταπιέσεις των χριστιανικών φυλών». ΕΜΠΡΟΣ 12/1/1911

Στις 28 Φεβρουαρίου 1911 ο Αρχιερατικός Επίτροπος Λαγκαδά Ιωακείμ Σακελλαρίου με επιστολή του προς τον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Ιωακείμ Δ΄ Σγουρό επισημαίνει την έλλειψη ικανών ιερέων και δασκάλων σ’ όλη την περιφέρεια.

Οι Έλληνες της Μακεδονίας είχαν εναποθέσει τις ελπίδες τους στο συνταγματικό πολίτευμα που επικαλούνταν οι Νεότουρκοι για την απόδοση δικαιοσύνης. Αλλά διαψεύστηκαν, αφού όλος ο Μακεδονικός πληθυσμός και μάλιστα ο αγροτικός γινόταν μάρτυρας καθημερινής βίας. Ιδιαίτερα στην περιφέρεια Χαλκιδικής και Λαγκαδά οι κάτοικοι είχαν περιέλθει σε απόγνωση. Στερούνταν ακόμη και τροφίμων, δεν τολμούσαν να εξέλθουν των χωριών τους για να προβούν στις αναγκαίες προμήθειες, αφού δεν τύχαιναν καμίας προστασίας, παρά τα επανειλημμένα παράπονα προς τις αρχές.

Σ’ αυτή τους τη προσπάθεια οι Τούρκοι μεταχειρίζονταν πολλές φορές ομογενείς προδότες, τους οποίους χρησιμοποιούσαν ως όργανα των σκοπών τους.

Τα επεισόδια αυτά ήταν η κύρια αιτία για να εισρεύσουν στην Θεσσαλονίκη πολλοί κάτοικοι των γύρω χωριών.

Τον Απρίλιο του 1911 παρατηρείται αύξηση της δράσης του Νεοτουρκικού Κομιτάτου κατά των Χριστιανών και ιδιαίτερα των Ελλήνων.

Το Νεοτουρκικό Κομιτάτο αποφάσισε να πυροδοτήσει το παλαιό φυλετικό μίσος μεταξύ Ελλήνων και Βουλγάρων. Γι’ αυτό επανέφερε στο προσκήνιο το θέμα της κατοχής των εκκλησιών, αφού το μέσον αυτό είχε αποδειχθεί αρκετά αποτελεσματικό.

Η κορύφωση των οδυνηρών επιπτώσεων από την εφαρμογή του προγράμματος των Νεότουρκων στην Μακεδονία συνέπεσε χρονικά με την έντονη κινητοποίηση των βουλγαρικών αντάρτικων σωμάτων. Μέσα σε μια τραγική κατάσταση που διαμορφώθηκε ιδιαίτερα προς τα τέλη του 1910 οι κάτοικοι του καζά Λαγκαδά στάθηκαν ανήμποροι ν’ αντιδράσουν μπροστά στην εφαρμογή των προβλεπόμενων μέτρων. Συλλήψεις Ελλήνων πατριωτών και αφοπλισμοί των βασικότερων στελεχών της ελληνικής αντίστασης, καταναγκαστική στρατολογία και κατάταξη νέων Ελλήνων στις τάξεις του τουρκικού στρατού, αλλεπάλληλες δολοφονίες δασκάλων, ιερέων και προκρίτων, υπήρξαν τα κυριότερα φαινόμενα, που χαρακτήρισαν την κατάσταση του ελληνισμού της περιφέρειας και επέδρασαν καταλυτικά στην βαθμιαία αποδυνάμωσή του. Μέσα σε μια οξύτατη ατμόσφαιρα εκρηκτικής αντιπαράθεσης των τουρκικών αρχών Μακεδονίας απέναντι στο χριστιανικό στοιχείο, τα βουλγαρικά αντάρτικα σώματα ανασυγκροτήθηκαν για ν’ απαντήσουν στην Νεοτουρκική κτηνωδία.

Τον Ιούλιο του 1911, οι βουλγαρικές συμμορίες, άρχισαν να δραστηριοποιούνται στην πόλη της Θεσσαλονίκης και στα χωριά του Λαγκαδά, έχοντας επικεφαλής αξιωματικούς. ΣΚΡΙΠ 9/7/1911
Σύμφωνα με το σχέδιό τους η έναρξη των επιχειρήσεων των συμμοριών θα γινόταν στη Θεσσαλονίκη και θα χτυπούσαν αδιακρίτως πολίτες, ενώ θα ανατίναζαν με βόμβες δημόσια ιδρύματα.
Ταυτόχρονα θα προσπαθούσαν να πείσουν τις δυνάμεις της Ευρώπης ότι οι ενέργειες αυτές είναι της Τούρκικης χωροφυλακής. ΣΚΡΙΠ 30/7/1911

Οι Νεοτουρκικές θηριωδίες εν τω μεταξύ ώθησαν τους άτυχους χωρικούς σε απόγνωση και ετοιμάζονταν να πάρουν τα όπλα και να καταφύγουν στα βουνά. ΣΚΡΙΠ 26/8/1911

Πολύ ήταν το αίμα που χύθηκε αλλά πολλοί και σκληροί οι αγώνες των κατοίκων της περιφέρειας Λαγκαδά. Καθένα από τα χωριά της έχει τη χρυσή βίβλο των αγωνιστών και μαρτύρων.

Η βία εξακολουθούσε αμείωτη σ’ όλο τον καζά του Λαγκαδά. Γι’ αυτό ο Α. Π. Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης απέστειλε τον «Θ. Επίσκοπον Ροδοστόλου δια να διενεργήση ανακρίσεις». Ενώ οι σημαίνοντες ομογενείς σχημάτισαν την πεποίθηση ότι είναι προγεγραμμένοι: «… και αναμένουν παρ’ όλας τας προφυλάξεις των τον μοιραίον θάνατον. Επιστολή εκ Λαγκαδά υπό χθεσινήν ημερομηνίαν αναφέρει ότι οι Έλληνες εξερχόμενοι εκ των οικιών των δια να μεταβούν εις τας εργασίας των εκφράζουν αμφιβολίας αν θα επιστρέψουν ζώντες εις τας οικογενείας των.

Εις τοιούτον σημείον κατήντησεν η δημόσια ασφάλεια εν τω τμήματι εκείνω». ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 16/10/1911

Στην επιδείνωση της όλης κατάστασης συντέλεσαν οι καθημερινές δολοφονίες και απόπειρες δολοφονίας σ’ όλη την περιφέρεια. Το λυπηρό είναι ότι οι φόνοι αυτοί διαπράττονταν πάντοτε από αγνώστους. Την κατάσταση δυσχέρανε ακόμη περισσότερο η απροθυμία των αρμοδίων υπαλλήλων για ανακάλυψη και καταδίωξη των δραστών. Με την πολιτική αυτή χάθηκε η εμπιστοσύνη των κατοίκων προς τους αρμόδιους, αφού δεν φρόντιζαν καθόλου για την ασφάλεια της χώρας και την ευημερία των κατοίκων.

O Άγιος Ροδοστόλου μετέβη στο Διοικητήριο και εντονότατα διαμαρτυρήθηκε εκ μέρους της Ι. Μητροπόλεως για την άγρια δολοφονία του Κλήσαλι (σημ. Προφήτης) και τους ξυλοδαρμούς του Αειβατίου (σημ. Λητής), «…μετά ζωηράν στιχομυθίαν μεταξύ της Α.Θ. και της Α.Ε. ανεγνώρισε το δίκαιον των διαμαρτυριών και των απαιτήσεων της Ι. Μητροπόλεως, και υπεσχέθη ότι θα λάβη ταχέως τα κατάλληλα μέτρα». ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 19/10/1911

Στις 19 Οκτωβρίου εκδηλώθηκε επίθεση κατά του Επισκόπου Αρδαμερίου κ. Ιωακείμ από ομάδα τουρκαλβανών με φτυάρια και όταν ανέφερε στους διώκτες την ιδιότητά του πήρε την απάντηση: «Όλοι είσθε εντεπσίζηδες, όλοι είσθε πεζεβ…. Όλους θα σας φονεύσωμεν (ολδερετζέιζ). ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 20/9/1911

Το σύνταγμα χαιρετίστηκε από τους Έλληνες με «…αληθείς παλμούς χαράς και ενθουσιασμού, διότι διείδον εν αυτώ το ασφαλέστερον μέσον προς στήριξιν και βελτίωσιν της θέσεώς των..», η θέση τους όμως όχι μόνο δεν βελτιώθηκε, όχι μόνο δεν στηρίχθηκε αλλά χειροτέρευσε. Οι διαρκείς προσπάθειες για κατάλυση των θρησκευτικών και πολιτικών προνομίων, οι καθημερινοί δαρμοί κα τα συνεχή βασανιστήρια και δολοφονίες που συνέβησαν αυτή την περίοδο σ’ όλο τον καζά Λαγκαδά αποδεικνύουν ότι οι Νεότουρκοι επιδόθηκαν σε ένα αδυσώπητο αγώνα για καταστροφή του Ελληνισμού.

Στις 28 Οκτωβρίου η Α.Π. ο Μητροπολίτης Ιωακείμ επισκέφτηκε το Λαγκαδά, «.. όπως εγκαρδιώση τους εκεί δοκιμαζομένους Χριστιανούς του». ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 29/10/1911

Η εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ της 30ης Οκτωβρίου σε άρθρο της με τον τίτλο «ΑΤΤΑΒΙΣΜΟΣ» αποδίδει την πραγματική κατάσταση που επικρατούσε σ’ όλη την περιφέρεια Λαγκαδά:

«Οι Έλληνες της περιφερείας εκείνης παριμένουν το τέλος των, κλαίουν, προσεύχονται, ένας τρόμος παγώνει αυτούς μέχρι μυελού των οστέων.
Ό,τι συμβαίνει εκεί δεν είναι μονομερές, ώστε να παρέλθη απαρατήρητον. Εις την αυτήν ψυχολογικήν κατάστασιν ευρίσκονται οι Έλληνες ολοκλήρου σχεδόν της υπαίθρου χώρας.
Και από την ψυχολογικήν αυτήν των Ελλήνων κατάστασιν πηδά ολόσωμον το μοιραιοκρατούμενον και κισμετοκρατούμενον αυτό κράτος με την κακοδιοίκησίν του, με την ληστείαν του, με τας δολοφονίας του, με την τερρατορικήν του όψιν, με τον μεσαιωνισμόν του!
Πουθενά ίχνος ζωής, φωτός, χαράς. Παντού πτώματα και πτωματίνη και κόρακες και γύπες!
Πουθενά άνθρωποι εκ των διευθυνόντων δια να εννοήση τον κρημνόν και την άβυσσον, εις την οποίαν φερόμεθα όλοι και να ανακόψη το ιλιγγιώδες κατρακύλισμα.
Πουθενά όσον εν τω κράτει τούτω ο ατταβισμός ενεφανίσθη τόσον ρωμαλέος.
Οία η κατάστασις πρό αιώνων ενταύθα τοιαύτη και σήμερον κατ’ ουσίαν, κάτω από μίαν επιφάνειαν καλυμμένην με το βαράκι των μεγάλων λέξεων.
Υπήρξε ποτέ εποχή καθ’ ήν οι λαοί ενταύθα εθεώρουν το κράτος εχθρόν. Το ίδιον συμβαίνει σήμερον. Ορίστε: ο καϊμακάμης Λαγκαδά είπεν εις την Α.Π. τον Μητροπολίτην μας χθες ότι οι Έλληνες δεν παρουσιάζονται να καταγγείλουν τους δολοφονούντας τους αδελφούς των και τρομοκρατούντας αυτούς και να ζητήσουν προστασίαν. Δεν παρουσιάζονται βέβαια αφού φοβούνται το κράτος ως εχθρόν. Τι προστασία δε να ζητήση κανείς παρά εχθρού;
Υπήρξε ποτέ εποχή ενταύθα, καθ’ ήν εξηγνίζετο η κατάστασις ενταύθα, η κατά των αρχών εξέγερσις της ανταρσίας, ήν εξύμνησεν η παγκόσμιος μούσα, και καθ’ ήν εποχήν ο αντάρτης εθεωρείτο προστάτης της ζωής, τις τιμής, της περιουσίας. Μήπως το ίδιον δεν συμβαίνει τώρα ότι εις πολλά σημεία υποθάλπονται συμμορίαι βουλγαρικαί; Αυταί αι Αρχαί δεν διακηρύσσουν τούτο, ίνα δικαιολογήσουν συλλήψεις και φυλακίσεις;
Υπήρξε ποτέ εποχή καθ’ ήν δεν ήτο δυνατόν να γνωρίζη κανείς που ήρχιζε και που ετελείωνε το κράτος των Αρχών και που ήρχιζε και που ετελείωνε το κράτος των ληστών. Μετάλλιον χρυσούν χρειάζεται εις εκείνον, ο οποίος θα κατορθώση σήμερον να διακρίνη τα όρια αυτά.
Αλλά η κατάστασις αυτή δεν είναι δυνατόν να εξακολουθήση επ’ άπειρον.
Είναι αδύνατον τούτο και είνε αντιφυσικόν. Είναι δε τόσον ταχή το ιλιγγιώδες κατρακύλισμα….»
Οι αυθαιρεσίες, οι απειλές και οι δαρμοί συνεχίζονται και, « … η κατάστασις των χριστιανών ημέρα τη ημέρα καθίσταται κρισιμωτέρα, εκορυφώθη δε πλέον ο τρόμος, η απελπισία και οι επεμβάσεις των επιτοπίων αρχών .
Αυτά κατηγγέλθησαν εις την Ιεράν Μητρόπολιν εκ Γουμέντζης, Γευγελής και Λαγκαδά». ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 16/11/1911

Στις 13 Νοεμβρίου 1911 ο αρχιερατικός επίτροπος Λαγκαδά Ιωακείμ Ανανιάδης με τηλεγράφημά του προς την μητρόπολη Θεσσαλονίκης ενημερώνει για την άγρια δολοφονία 20 ατόμων στην επαρχία μας από αγνώστους σε ένα χρόνο.

Το μαρτυρολόγιο όμως των Ελλήνων χριστιανών της περιφερείας Λαγκαδά εξακολουθούσε. Νέα θύματα του άγριου φανατισμού έρχονταν να αυξήσουν τον μακρύ κατάλογο. Φαίνεται ότι το μαρτυρολόγιο θα αποτελούσε τόμο ολόκληρο, εάν κρίνει κανείς από τα καθημερινώς διαπραττόμενα ανήκουστα κακουργήματα, στα οποία εκδηλώνονταν όχι πλέον λύσσα, αλλά «φρενίτις φανατισμού». Το αίμα έρρεε ακατάπαυστα, η φρίκη και ο τρόμος βασίλευαν παντού και όλα αυτά κάτω από το συνταγματικό καθεστώς.

Ενώ οι κάτοικοι όλης της περιφέρειας Λαγκαδά βρισκόταν σε απόγνωση από τα διαπραττόμενα εγκλήματα, ο πρωτοφανής διωγμός του Ελληνικού στοιχείου επεκτάθηκε και στην υπόλοιπη Μακεδονία και είχε σκοπό την εκμηδένιση του Ελληνικού πληθυσμού.

«… Και μέχρι μέν πρό ολίγου αι δολοφονίαι, οι φόνοι και αι τρομεραί καταπιέσεις περιωρίζονται εις το τμήμα Λαγκαδά της επαρχίας Θεσσαλονίκης. Ήδη όμως ο διωγμός αυτός επεξετάθη εις όλον τον νομόν Θεσσαλονίκης και Μοναστηρίου». ΕΜΠΡΟΣ 27/11/1911

Η επέκταση των επεισοδίων σ’ όλη τη Μακεδονία δημιούργησε μια απελπιστική κατάσταση όλου του Χριστιανικού πληθυσμού της. Γι’ αυτό η Οθωμανική βουλή απέστειλε αντιπροσωπεία Ελλήνων, Βουλγάρων, Αρμένιων και Τούρκων βουλευτών στις περιφέρειες Ιστίπ, Λαγκαδά και Γρεβενών για επιτόπια εξέταση της κατάστασης. ΣΚΡΙΠ 27/11/1911

Ο Νομάρχης και ο Κεντρικός εισαγγελέας Σαμή Βέη μετέβησαν και αυτοί στο Λαγκαδά για να σταματήσουν την επιτεινόμενη βία. Στην έκθεσή τους όμως επέρριψαν τις ευθύνες των δολοφονιών στην Χριστιανική πλευρά.

«Συγκαλεσάμενος τους χριστιανούς προκρίτους και τον αρχιερ. Επίτροπον Ιωακείμ είπεν ότι οι χριστιανοί διέπραξαν τας 21 δολοφονίας των χριστιανών του τμήματος εκείνου γενόμενοι όργανα ξένων κρατών θελόντων ούτω να παρουσιάσουν ως αθλίαν την κατάστασιν του Κράτους.
Εις δε τον αρχιερ. Επίτροπον τραχύτατα ομιλήσας είπεν σχεδόν απροκαλύπτως ότι είνε το σκάνδαλον όλων!». ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 29/11/1911

Το περιεχόμενο της έκθεσης αλλά και η άδικος επίθεση κατά του Αρχιερατικού Επιτρόπου π. Ιωακείμ Ανανιάδη ήταν η αιτία να εκδηλωθούν νέες δολοφονικές επιθέσεις κατά των Χριστιανών.

Γενικά δε η κατάσταση στα περίχωρα του Λαγκαδά ήταν τρομοκρατική. «… την νύκτα περιφέρονται ομάδες αγνώστων οπλοφόρων, οι δε κάτοικοι δεν τολμούν να εξέλθουν μετά την δύσιν του ηλίου εκ των οικιών των». ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 30/11/1911

Ο Γενικός Διοικητής πιεζόμενος από τα συνεχή επεισόδια επισκέφτηκε και αυτός το Λαγκαδά για να μελετήσει εκ του «σύνεγγυς την εκεί κατάστασιν», αλλά «ηρκέσθη να καλέση παρ’αυτώ τους προκρίτους του Λαγκαδά μετά του αρχιερατικού επιτρόπου και να επιπλήξη αυτούς δια τα εκεί κακουργήματα, άτινα, καθ’ άς έχει η Α.Ε. πληροφορίας διαπράττονται υπ’ αυτών των Ελλήνων». ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 1/12/1911

Ο Γενικός Διοικητής δεν προέβη στην καταδίωξη των πραγματικών ενόχων αλλά έμμεσα έδωσε παράταση στην υπάρχουσα αφόρητη κατάσταση.
Η κοινοβουλευτική επιτροπή που είχε φτάσει προ ημερών στο Λαγκαδά διαπίστωσε ότι:

«…Οι φόνοι ήταν πολιτικοί δεν έχουν ούτε εκδίκησιν προσωπική ούτε λήστευσιν καθότι επι των φονευθέντων αφίνονται τα τε χρήματα και άλλα αντικείμενα αξίας άτινα μεθ’ εαυτών έφερον.
Προσωπικήν εκδίκησιν δεν ήτο δυνατόν να έχουν οι φονείς ως ελατήριον διότι ουδεμία έχθρα δικαιολογούσα τον φόνον υφίστατο.
Οι φονείς ων οι πλείστοι είνε γνωστοί εις όλον τον πληθυσμόν του καζά μολονότι εγκαίρως κατηγγέλθησαν εις τας Αρχάς, εν τουτοις έμειναν ακαταδίωκτοι». ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 6/12/1911

Και διαπίστωσαν έκπληκτοι τη συστηματική καταδίωξη των Χριστιανών, που δεν περιοριζόταν μόνο στους φόνους αλλά επεκτεινόταν στη φυλάκιση αθώων χωρίς την παραμικρή ένδειξη σε βάρος τους.

Η έλλειψη μιας έντιμης διοίκησης που θα είχε σκοπό την επιβολή των νόμων στον καζά Λαγκαδά ήταν εμφανής.

Οι χριστιανοί κάτοικοι της περιοχής χαρακτήρισαν την έκθεση του Νομάρχη απαράδεκτη ενώ η επίθεση κατά του Αρχιερατικού Επιτρόπου με την έκφραση, «… αυτός είναι ο αίτιος και ότι δεν θα παύση να τον καταδιώκη εφ’ όσον υπάρχει», ενέσπειρε στους Χριστιανούς, «αναβρασμό» και «αξιοσημείωτο ερεθισμό». ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 8/12/1911

Ο τούρκικος τύπος συνέχιζε την αρθρογραφία κατά των Ελλήνων και οι αρχές του Λαγκαδά άρχισαν πάλι να φέρονται με μεγάλη σκληρότητα προς τους Έλληνας ενώ προκειμένου περί Μουσουλμάνων έκλειναν τα μάτια.

Η παρουσία πολυάριθμων δολοφόνων στον καζά Λαγκαδά που είχαν αποφυλακιστεί πρόσφατα τρόμαζε τον Αρχιερατικό Επίτροπο, ο οποίος απευθύνθηκε στον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης φοβούμενος για τη ζωή του. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 8/12/1911

Ήταν γνωστά τα πρόσωπα των εγκληματιών Κιόρ Σαλήχ, Χασάν Κερίμ και Χασάν Τσαούς, οι οποίοι, ενώ ήταν καταδικασμένοι σε βαριές ποινές, βγήκαν από τις φυλακές με την ευκαιρία της Μεταπολίτευσης και χρησιμοποιούνταν για την τρομοκράτηση των κατοίκων της περιφέρειας Λαγκαδά. Ο χριστιανικός πληθυσμός του καζά είχε χάσει την εμπιστοσύνη του προς τις αρχές. Για το λόγο αυτό όλοι οι πολίτες έπαυσαν να ασχολούνται με τις αγροτικές εργασίες και τα χωριά μεταξύ τους δεν επικοινωνούσαν, επειδή δεν «τολμούσαν οι χωρικοί να εξέλθουν των οικιών τους» και η οικονομική κρίση μάστιζε τον τόπο.

Οι τουρκικές εφημερίδες συνέχιζαν με ανταποκρίσεις τους από το Λαγκαδά να στρέφονται κατά του χριστιανικού πληθυσμού, ενώ η συνεχιζόμενη υπέρ των Τούρκων στάση των αρχών αποθράσυνε την στάση τους έναντι των Ελλήνων.

Στις 15 Δεκεμβρίου 1911 το οθωμανικό υπουργικό συμβούλιο συζήτησε την όλη κατάσταση του καζά Λαγκαδά και διαπίστωσε τη δράση βουλγαρικών συμμοριών, ενώ μεταβίβασε στις κατά τόπους αρχές διαταγές για την «εξόντωσιν αυτών». ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 15/12/1911

Ο Καϊμακάμης Λαγκαδά όμως κατηγόρησε τον Αρχιερατικό Επίτροπο για τις άγριες σκηνές που διαδραματίστηκαν αυτή την περίοδο στην πόλη του Λαγκαδά. Δεν μπορούσε να ανεχθεί την ηρωική στάση του π. Ιωακείμ Ανανιάδη: «…προς υπεράσπιση του καταδυναστευομένου Ελληνικού πληθυσμού και προσπαθούσε να εξεύρη στοιχείον όπως καταδιώξη αυτόν ποινικώς». ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 15/12/1911

Προσπάθησε να σχηματίσει κατηγορία ότι ο αρχιερατικός επίτροπος εργάζεται κατά του καθεστώτος, δίνει διαταγές να φονεύονται χριστιανοί συνεργαζόμενοι με συμμορίες οι οποίες καλλιεργούν πολιτικό σκοπό.

Έτσι οι αρχές του Λαγκαδά αντί να προβούν στη σύλληψη των καταγγελθέντων δραστών συλλαμβάνανε χριστιανούς χωρικούς, τους οποίους έριχναν στις φυλακές προσπαθώντας να αποσπάσουν καταθέσεις εξυπηρετώντας τα σχέδιά τους.

Η Τούρκικη αρχή ήταν ανίκανη να εξοντώσει τις συμμορίες των κακούργων και να αποκαταστήσει την ησυχία και την τάξη στην περιφέρεια Λαγκαδά, που ήταν το πρώτιστο καθήκον της.

Στον καζά Λαγκαδά επικρατούσε πλήρης τρομοκρατία τον Νοέμβριο και Δεκέμβριο του 1911. Η «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» περιγράφουσα την όλη κατάσταση αναφέρει: «…είνε πεπρωμένον να μη παύση ρέον το ελληνικό αίμα εις την περιφέρειαν Λαγκαδά».

Σε άρθρο του «ΒΗΜΑΤΟΣ» της Ρώμης με τίτλο «Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΕΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» περιγράφεται η δραματική κατάσταση που επικρατούσε στη Μακεδονία:

«…μετά τριετή συνταγματική διοίκηση η κατάσταση των πληθυσμών της Μακεδονίας αποτελεί καταισχύνη της ανθρωπότητας, πολλές είναι οι διαμαρτυρίες κατά των κλοπών, των δολοφονιών, των βασανιστηρίων, της ανακρίσεως, των καταθλιπτικών φόρων, τους οποίους καθιστούν βαρύτερους ακόμη οι έκτακτοι και καταναγκαστικοί έρανοι και οι αποκαλούμενες συνεισφορές υπέρ του στόλου, του στρατού, των τηλεφώνων κ.λ.π. για όλα αυτά κατηγορούνται οι Νεότουρκοι ως τύραννοι χειρότεροι και του Αβδουλ Χαμίτ».

Και ο συντάκτης του άρθρου καταλήγει με την προφητική έκφραση της λύπης του για τον ανθρωπισμό και την πρόβλεψη:

«…ότι την άνοιξη η τραγική γη θα ποτιστεί με πολύ αίμα και μια ακόμη φορά το βαλκανικό δράμα θα διακινδυνεύσει την ειρήνη της Ευρώπης». ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 30/11/1911

Οι ποικίλες πιέσεις που δέχονταν οι χριστιανοί συνεχίστηκαν τις αρχές του 1912, ενώ οι ευρωπαϊκές δυνάμεις είτε δεν ενδιαφέρονταν να τις πληροφορηθούν ή εθελοτυφλούσαν. Ήταν η εποχή που οι Δυνάμεις συναγωνίζονταν να προσεταιριστούν τους Νεότουρκους και δυσάρεστες επεμβάσεις δεν ήταν σκόπιμες.

Σε κάθε απαίτηση ή διάβημα των βαλκανικών κρατών, για τα δικαιώματα των ομοεθνών πληθυσμών τους, η απάντηση της Τουρκίας ήταν αρνητική και πολλές φορές απειλητική. Οι χριστιανικοί πληθυσμοί έπρεπε να εξαφανιστούν. Η νέα εθνικιστική πολιτική της Τουρκίας τέθηκε σε εφαρμογή με σειρά μέτρων, όπως της υποχρεωτικής στρατολογίας των Χριστιανών, της διδασκαλίας της τουρκικής γλώσσας στα ξένα σχολεία, της κατάργησης ορισμένων προνομίων κ.τ.λ. Κυρίως, όμως, η οργή των Νεότουρκων στράφηκε εναντίον των Ελλήνων. Έτσι, ο υπόδουλος Ελληνισμός τέθηκε και πάλι σε διωγμό.

Η όποια, όμως, προσπάθεια του Ελεύθερου Ελληνικού Κράτους για την απελευθέρωση του υπόδουλου Ελληνισμού ήταν δύσκολο να εκδηλωθεί και να καρποφορήσει, γιατί η Τουρκία εξακολουθούσε να είναι ισχυρή και γιατί η πολιτική των Ευρωπαϊκών Δυνάμεων για τη Βαλκανική είχε διαμορφωθεί κάτω από το δόγμα της διατήρησης του τότε εδαφικού καθεστώτος στην περιοχή, χωρίς να επιτρέπει καμία ουσιώδη μεταβολή.

Οι αυθαιρεσίες και καταπιέσεις των Νεότουρκων είχαν σαν συνέπεια να ανανεωθεί η δραστηριότητα της Εσωτερικής Οργάνωσης. Στις αρχές του 1912 παρατηρήθηκε κάποια ύφεση στις τουρκικές αυθαιρεσίες και καταργήθηκαν τα στρατοδικεία που έκαναν θραύση στη Μακεδονία. Η μείωση όμως των αυθαιρεσιών των Νεοτούρκων δεν είχε σαν αποτέλεσμα ανάλογη μείωση των βουλγαρικών επιδρομών.

Αντιθέτως, αυξήθηκε η δραστηριότητα της Εσωτερικής Οργάνωσης. Σε απάντηση οι Νεότουρκοι ενίσχυσαν ομάδες Μουσουλμάνων ατάκτων.

Η κατάσταση που επικρατούσε όλο το 1911 συνεχίστηκε και τους επτά πρώτους μήνες του 1912. Πολλές επιδρομές του τούρκικου στρατού κατέληξαν σε πραγματικές σφαγές χριστιανών. Οι Νεότουρκοι συναγωνίζονταν σε βιαιότητες τους παλαιούς Οθωμανούς.

Εν όψει του πολέμου με την Τουρκία, που άρχισε να διαγράφεται από τα μέσα του έτους, οι Έλληνες ανασύνταξαν τις δυνάμεις του Μακεδονικού Αγώνα. Σκοπός των δυνάμεων αυτών ήταν πλέον να ξεσηκώσουν τη χώρα, να οργανώσουν τα ντόπια ένοπλα σώματα, να πιάσουν επίκαιρες θέσεις, να διακόψουν τις επικοινωνίες και να δράσουν τέλος σαν πρόσκοποι του ελληνικού στρατού. Η συμβολή των ανταρτών στον επερχόμενο πόλεμο θεωρούνταν ζωτική. Οι αντάρτες γνώριζαν πολύ καλά τον τόπο και τους κατοίκους του και ήταν άριστα εξασκημένοι για τις επιχειρήσεις που προορίζονταν.

Τον Ιανουάριο του 1912 αρχίζει η προσέγγιση και εξομάλυνση των διαφορών μεταξύ Αθηνών και Σόφιας, με την ελπίδα ότι θα καταλήξει σε συνεννόηση. Οι Μουσουλμάνοι όμως δεν ήθελαν να αναγνωρίσουν καμία προσέγγιση μεταξύ Ελλάδος και Βουλγαρίας επικαλούμενοι «τα μεταξύ των δύο εθνών προαιώνια μίση».

Το Νεοτουρκικό κομιτάτο τον Ιανουάριο του 1912 προκάλεσε παρανομίες στον καταρτισμό των εκλογικών τμημάτων για τις επερχόμενες δεύτερες βουλευτικές εκλογές του Μαρτίου, με την μετάθεση Ελληνικών χωριών της περιφερείας μας στο Τούρκικο τμήμα, αποβλέποντας στο να αντικατασταθούν οι Έλληνες εκλέκτορες από Μουσουλμάνους.

Η όλη προσπάθεια της λέσχης του κομιτάτου «ΕΝΩΣΕΩΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΔΟΥ ΛΑΓΚΑΔΑ» απέβλεπε στη διάσπαση των ψήφων των Χριστιανών εκλογέων και έτσι να εκλεγούν περισσότεροι εκλέκτορες Μουσουλμάνοι. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 13/1/1912

Έχοντας στη διάθεσή της τον στρατό, την χωροφυλακή και τις διοικητικές αρχές, επινόησε διάφορα τεχνάσματα, μηχανεύθηκε συγκεκριμένους τρόπους και σχεδίασε ολόκληρο προγραμματισμό, για να πετύχει τους σκοπούς του, που στόχευαν στην ελαχιστοποίηση της εκλογικής δύναμης των αντιπάλων τουρκικών κομμάτων, των Ελλήνων και Βουλγάρων.

Στις αρχές του 1912, ιδρύθηκε το νέο φιλελεύθερο Νεοτουρκικό κόμμα «Ελευθερία και συνεννόηση», το οποίο απέβλεπε στην αποκατάσταση πραγματικής πολιτειακής ισότητας απέναντι στις μη μουσουλμανικές εθνότητες της οθωμανικής αυτοκρατορίας, όπως τουλάχιστο διακήρυσσε στο πρόγραμμά του. Η Ελληνική κυβέρνηση παρότρυνε τους Ελληνοθωμανούς βουλευτές να συνάψουν στενότερους δεσμούς με τον νέο κόμμα, λόγω αποδυνάμωσης του κόμματος της «Ενώσεως και Προόδου».

Στις 9/2/1912 επισκέφτηκε το Λαγκαδά ο υπουργός εσωτερικών με σκοπό τη λήψη απόφασης «…προς ίδρυσιν σταθμών χωροφυλακής, τηλεφωνικώς συγκοινωνούντων αλλήλους, δια την καταδίωξιν της ληστείας ….» ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 10/2/1912

Αυτό που χαρακτήρισε την πολιτική κατάσταση στον καζά Λαγκαδά κατά τη διάρκεια των βουλευτικών εκλογών του 1912, ήταν η κατάφορη παραβίαση των συνταγματικών αρχών εκ μέρους των Νεότουρκων, ο εκβιασμός της ελευθερίας της συνείδησης των ψηφοφόρων, η παραμόρφωση της λαϊκής θέλησης κατά τη διαρρύθμιση των εκλογικών τμημάτων, οι συνεχείς υπερβάσεις, αυθαιρεσίες και επεμβάσεις των τουρκικών αρχών, η στέρηση της προσωπικής ελευθερίας των χριστιανών κατοίκων και οι αλλεπάλληλες βιαιοπραγίες σε βάρος τους καθώς και η κατάλυση της δημόσιας τάξης από τις εντεινόμενες ληστρικές επιδρομές.

Το φαινόμενο της μείωσης της εκλογικής ισχύος των εκπροσώπων των αντιπολιτευόμενων προς το Νεοτουρκικό κομιτάτο «Ένωση και Πρόοδος» κομμάτων είχε γενική εφαρμογή.

Ο Αρχιερατικός Επίτροπος Λαγκαδά λόγω των επιχειρούμενων αυθαιρεσιών της διαιρέσεως των εκλογικών τμημάτων του καζά απέστειλε τηλεγράφημα διαμαρτυρίας προς τον Νομάρχη Θεσσαλονίκης. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 2/3/1912

Αξιόλογη δράση με απειλές και εκβιασμούς ανέπτυξε στην πόλη του Λαγκαδά ο γιατρός Ιωάννης Βλάχος, για τον οποίο διαμαρτυρήθηκε έντονα ο Χριστιανικός πληθυσμός της πόλης. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 8/3/1912

Ο Καϊμακάμης διέταξε παρανόμως τον Αρχιερατικό επίτροπο να εγκαταλείψει το έδαφος του Λαγκαδά. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 19/4/1912

Η απομάκρυνση του Αρχιερατικού Επιτρόπου γέμισε με θλίψη τους κατοίκους του καζά, οι οποίοι ζητούσαν την βοήθεια του Νομάρχη για να αποτρέψει την παρανομία, αφού «… τον Αρχιερέα αντιπροσωπεύει, μόνον υπό του Αρχιερέως διορίζεται. Θα ηδύνατο να διορισθή υπό του Καϊμακάμη μόνον όταν ήτο…. Καϊμακαμικός επίτροπος». ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 26/4/1912

Ο Καϊμακάμης ενδίδοντας στους γνωστούς δολοπλόκους Βλάχο και Γρηγορούδη διόρισε στην θέση του Αρχιερατικού Επιτρόπου Λαγκαδά τον Παπαγιάννη, ο οποίος δεν αποδέχθηκε τον διορισμό, και οι Μουσουλμάνοι του κομιτάτου άρχισαν πάλι τις γνωστές απειλές και πιέσεις κατά τον παλιό γνωστό τρόπο. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 27/4/1912

Αποτέλεσμα των γεγονότων ήταν ο Χριστιανικός πληθυσμός του καζά να χάσει πάλι την εμπιστοσύνη προς τις αρχές και να αναρωτάται: «…Θα δείξη η δικαιοσύνη το εδώλιον δικαστηρίου εις τας αρχάς Λαγκαδά, αι οποίαι παρά το Σύνταγμα, παρά τον ανθρωπισμόν, ωργίασαν εις την ράχην και τα πόδια των ατυχών Λαγκαδιανών;» ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 10/5/1912

Ο τύπος, ύστερα από τα παραπάνω γεγονότα, χαρακτηρίζει το Λαγκαδά «πολυβασανισμένη πόλη» και ζητά απεγνωσμένα βοήθεια από τον Χατζή Αδήλ βέη «… περιμένομεν εκείνο το οποίον υπαγορεύει το Σύνταγμα, του οποίου είσθε ανώτερος λειτουργός, το δίκαιον, το οποίον από τόσα χρόνια εδιδάσκετε, ο ανθρωπισμός, τον οποίον εις τόσην εντέλειαν έχετε». ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 10/5/1912

Είναι λάθος να αποστρέφουμε την κεφαλή από το χθες, να αρνούμαστε τον οφειλόμενο σεβασμό προς τούς νεκρούς παππούδες μας πού μας χάρισαν τον παραδεισένιο τούτο τόπο. Το παρελθόν είναι συνετός οδηγός. Για τους κατοίκους ενός τόπου το να γνωρίζουν την ιστορία τους σημαίνει ότι γνωρίζουν τον εαυτό τους.

Εμείς οι κάτοικοι του Δήμου Λαγκαδά, πιστοί στο χρέος που μας άφησαν οι πρόγονοί μας, δεν πρέπει να επιτρέψουμε τη σκουπιδοποίηση της ιστορίας μας, δεν πρέπει να επιτρέψουμε να γίνει καμιά νέα ασχήμια.

Αν εμείς σήμερα απεμπολήσουμε αυτή την κληρονομιά που μας άφησαν οι παππούδες μας, τότε οι «αιώνιοι σιωπηλοί» θα μιλήσουν και η φωνή τους θα είναι σάλπιγγα της Αποκαλύψεως, που θα ηχήσει και θα μιλήσει με τον παλαμικό στίχο.

Με βαθειά συγκίνηση και δικαιολογημένη ευγνωμοσύνη τιμώ με το ασήμαντο αυτό πόνημα τους ηρωικούς προγόνους μας.

Θα κλείσω το ευλαβικό αυτό αφιέρωμα, με τα λόγια του Παύλου Μελά:
«Πάντοτε κατά τους αγώνας του Έθνους μας προΐστατο η Εκκλησία. Έτσι, τώρα προ πάντων, στην Μακεδονία, ότε κατ’ Αυτής κυρίως στρέφονται αι επιθέσεις των εχθρών, η Εκκλησία και πάλιν θα προστατεύση τον Αγώνα».

Διατηρήθηκε η ορθογραφία και η στίξη του κειμένου των αποσπασμάτων που προηγήθηκαν.

Μπεκιάρης Δ. Σταμάτης
Πηγή: Ας μιλήσουμε επιτέλους

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΥΠΟΥ – ΑΝΑΓΚΑΙΑ ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΤΟΝ ΑΝΤΙΡΑΤΣΙΣΤΙΚΟ ΝΟΜΟ — ΠΟΙΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΡΝΗΣΗΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ

Τοποθετήστε το στα έντυπα, τα ΜΜΕ, τις ιστοσελίδες και τα μπλογκ σας με σύνδεσμο https://www.facebook.com/worldmacedonia
(Δεν επιτρέπεται η χρήση του από το Κόμμα, μέλη και οπαδούς της Χ.Αυγής)

ΠΟΙΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑΣ ΤΩΝ ΣΚΟΠΙΩΝ

Στα πλαίσια των συζητήσεων για τον Αντιρατσιστικό Νόμο και την συζητούμενη ποινικοποίηση της άρνησης αναγνώρισης της Γενοκτονίας του Ελληνισμού (Πόντος, Μικρασία, Θράκη, Μακεδονία), των φρικτών Ολοκαυτωμάτων και του νοσηρού εκθειασμού του εφιαλτικού Ναζισμού και του παρανοϊκού Χίτλερ – είναι απόλυτη ανάγκη να ποινικοποιηθεί η άρνηση αναγνώρισης της μοναδικότητας και ελληνικότητας της Μακεδονίας και των Μακεδόνων, καθώς και των Παραγώγων «μακεδονικός/ή/ό», των Συμβόλων, όπως και των ιστορικών προσώπων Φιλίππου, Μ. Αλεξάνδρου και Ολυμπιάδας, αλλά και των Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου των Ελλήνων Θεσσαλονικέων!

Με απλά λόγια θα πρέπει όποιος αρνείται ότι η Μακεδονία είναι Ελλάδα και μόνον Ελλάδα, ότι οι όροι Μακεδόνες/Μακεδονικός/ά αφορούν αποκλειστικά και μόνον Έλληνες/ελληνικά, ή όποιος αποκαλεί «Μακεδονία» τα Σκόπια ή όποιος υποστηρίζει ότι είναι ο ίδιος ή άλλοι «εθνικά Μακεδόνας/ες» (όχι Έλληνας/ες) ή ότι ο Μέγας Αλέξανδρος δεν ήταν Έλληνας αλλά τάχα «εθνικά Μακεδόνας» ή ότι οι Σκοπιανοί μιλούν «Μακεδονική Γλώσσα» ή έχουν «Μακεδονική Εθνότητα», να υποχρεούται (αυτεπαγγέλτως) στην καταβολή υψηλού χρηματικού προστίμου στο Ελληνικό Κράτος! Το οποίο και θα προορίζεται για τα επιδόματα Ανεργίας των Ελλήνων πολιτών!

Το ίδιο θα συμβεί και με την προπαγανδιστική ανάρτηση ή χρήση συμβόλων, όπως ο Ήλιος των Βασιλέων της Αρχαίας Μακεδονίας ή αρχαιολογικά ευρήματα, λάρνακες, ασπίδες, όπλα και τα σχετικά, τα οποία τυχόν θα χρησιμοποιηθούν για να παραπλανήσουν στην κατεύθυνση της σκοπιανικής και φιλοσκοπιανικής ή άλλης ανθελληνικής προπαγάνδας.

Σε περίπτωση δε κακόβουλης χρήσης των όρων Μακεδονία/Μακεδόνες/Μακεδονικά και τα παρόμοια, από φιλοσποπιανό ή άλλο έντυπο, εφημερίδα, περιοδικό ή φυλλάδιο ή ηλεκτρονικό μέσο ή το διαδίκτυο, θα αφαιρείται η άδεια του ΜΜΕ και θα μπλοκάρεται η χρήση της προπαγανδιστικής σελίδας στην Ελλάδα, ενώ θα καταβάλλεται και το αντίστοιχο χρηματικό πρόστιμο.

Με τους παραπάνω τρόπους θα περιοριστεί κατά πολύ η προπαγάνδα εξωτερική και εσωτερική, προφορική και έντυπη μέσα στην Ελλάδα, η εισαγωγή και κυκλοφορία προϊόντων «made in Macedonia», η κυκλοφορία σκοπιανικών αυτοκινήτων με το προκλητικό «MK» το οποίο πρέπει να αφαιρείται από τον ιδιοκτήτη πριν εισέλθει στην χώρα μας, ενώ σταδιακά θα μπλοκαριστεί η αυθαίρετη χρήση του όρου από τα Σκόπια και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, αφού η Ελληνική Νομοθεσία είναι ταυτοχρόνως και Ευρωπαϊκή!

Παράλληλα, θα ποινικοποιηθεί και η άρνηση αναγνώρισης της Ελληνικότητας των Μακεδόνων και των Αθλητικών Ομάδων τους στα γήπεδα, όπου ανώριμοι οπαδοί ή επικίνδυνοι προπαγανδιστές κραυγάζουν την ανθελληνική και προσβλητική κραυγή «Βούλγαροι», οπότε και θα επέρχεται αυτόματα μηδενισμός της μη Μακεδονικής Ομάδας και βαρύ χρηματικό πρόστιμο σε οπαδούς και Σύλλογο ταυτόχρονα!

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ

Τα παραπάνω μέτρα, δεν πηγάζουν φυσικά από πουθενά αλλού, πάρα από την ανάγκη
προστασίας της Ιστορικής, Πολιτιστικής, Αρχαιολογικής και Εθνικής μας Κληρονομιάς, από την αδιάκοπη προπαγάνδα και υπονόμευση, που θα έχει μακροχρόνια σαν αποτέλεσμα – μαζί με την επιδημία άγνοιας που μαστίζει ιδίως τους νέους με ευθύνη της πολιτείας και της ανεπαρκούς Παιδείας –να απωλέσουν οι επόμενες γενιές των Ελλήνων όχι μόνο την ιστορία τους, αλλά και την συνείδησή τους, ανοίγοντας την όρεξη για αλλαγή συνόρων στους Σφετεριστές και τους ξένους υποστηρικτές τους! Αφού πάντα, σε πρώτη φάση αμφισβητείται τεχνητά η Ιστορία, για να καλλιεργηθεί σε δεύτερη ο φασισμός της διεκδίκησης και αρπαγής ονομάτων, συμβόλων, ηρώων, εδάφους!

Όπως λοιπόν είναι πραγματικά φοβερό να μην αναγνωρίζει κανείς την ιστορική αλήθεια των υπαρκτών Γενοκτονιών και Ολοκαυτωμάτων, άλλο τόσο φοβερό είναι το να μην αναγνωρίζει κανείς και την ιστορική αλήθεια του λαμπρού Ελληνικού Πολιτισμού που άπλωσε ο Μέγας Αλέξανδρος ως τα βάθη της Ανατολής, αλλά και την απόλυτα τεκμηριωμένη από κάθε πλευρά ιστορική αλήθεια της Μακεδονίας και των Μακεδόνων, την οποία συνυπογράφουν 373 διεθνούς φήμης και κύρους Ακαδημαϊκοί! http://macedonia-evidence.org/obama-letter.html

Γιατί κάτι τέτοιο είναι και «Γενοκτονία» και «Ολοκαύτωμα» και αυτών ακόμη των ίδιων των τάφων, που με τις επιτύμβιες στήλες τους μαρτυρούν χιλιάδες τώρα χρόνια, με ελληνικά γράμματα και ελληνικά ονόματα, την μοναδικότητα και ελληνικότητα της Μακεδονίας!

Και είναι πλέον εγκληματική ύβρις η παραχάραξή τους! Και εξίσου εγκληματική η βαριά αμέλεια της Ελλάδας να τα προστατέψει, να τα υπερασπιστεί και να τα θωρακίσει!

Ασυμβίβαστα για το Όνομα, τον Ελληνισμό και την Ιστορία μας
Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΥ ΑΓΩΝΑ
3.500.000 ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
Θεσσαλονίκη, Μακεδονία 10 Ιουνίου
2013 μ.Χ

Πηγή: noiazomai.net

Αυστρία: Ο «Διαπολιτιστικός Σύλλογος Μακεδονία» γιόρτασε τα 20 χρόνια από την ίδρυσή του.

Του Δ. Δημητρακούδη

Τα 20 χρόνια από την ίδρυσή του, το 1993, γιόρτασε ο «Διαπολιτιστικός Σύλλογος Μακεδονία» με μεγάλη εκδήλωση και πλούσιο καλλιτεχνικό πρόγραμμα στις αίθουσες του Δημαρχείου Βιέννης, παρουσία του Ελληνοορθόδοξου Μητροπολίτη Αυστρίας-Εξαρχου Ουγγαρίας και Μεσευρώπης Αρσένιου, του προξένου της Ελλάδας Δημήτρη Δασκαλάκη, εκπροσώπων των ελληνικών και κυπριακών υπηρεσιών και φορέων στην Αυστρία, όπως και πλήθους μελών της Ομογένειας αλλά και πολλών Αυστριακών φίλων του Συλλόγου.

Παρόντες στην εκδήλωση ήταν επίσης ο ελληνικής καταγωγής δημοτικός σύμβουλος και μέλος της τοπικής Βουλής της Βιέννης, Χάνες Χάρβανεκ, μεγάλη αντιπροσωπεία του «Συλλόγου Μακεδόνων Μονάχου» και αρκετοί εκπρόσωποι αυστριακών και ξένων Μέσων Ενημέρωσης.

Το πολύωρο καλλιτεχνικό πρόγραμμα της εκδήλωσης περιλάμβανε παραδοσιακά τραγούδια και χορούς της Μακεδονίας που παρουσίασε η Ορχήστρα Χάλκινων Πνευστών «Κρυστάλλινος Ηχος» της Πέλλας, με τη συμμετοχή του χορευτικού συγκροτήματος του Πολιτιστικού Συλλόγου «Αμπελίων» Πέλλας, καθώς και ελληνική λαϊκή και έντεχνη μουσική από το μουσικό σχήμα της Βιέννης «Οι Ελληνες».

Στο χαιρετισμό του, ο Μητροπολίτης Αρσένιος εξέφρασε τα συγχαρητήριά του για τη συμβολή του «Διαπολιτιστικού Συλλόγου Μακεδονία» στην προάσπιση των εθνικών συμφερόντων, για την πλούσια γενικά προσφορά του αλλά και στην ενίσχυση της Ομογένειας στην Αυστρία, ευχόμενος επιτυχή συνέχιση της πολυσχιδούς προσφοράς του, ενώ αναφερόμενος στις δύσκολες εποχές για Ελλάδα και Κύπρο, κάλεσε σε ενότητα με την οποία, όπως είπε, οι Έλληνες πάντα τα καταφέρνουν.

Τα είκοσι χρόνια «προσφοράς και αγώνα για τη Μακεδονία και την Ελλάδα» του Συλλόγου, ο οποίος, όπως σημείωσε, αποδείχτηκε, «φρουρός και υπερασπιστής των δικαίων της Ελλάδας, απαντώντας με θάρρος και δυναμισμό σε εκείνους που επιβουλεύονται τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα», εξήρε στον χαιρετισμό του ο πρόξενος Δημήτρης Δασκαλάκης.

Στο χαιρετισμό του στην εκδήλωση, ο ιδρυτής και πρόεδρος του Συλλόγου, γνωστός επιχειρηματίας της Βιέννης, Χαρίλαος Ζήκος, κάνοντας μια σύντομη αναδρομή στην ίδρυσή του, υπενθύμισε πως το 1993 μια μικρή ομάδα Ελλήνων της Βιέννης ξεκίνησαν ένα οδοιπορικό ενημέρωσης για να αποτρέψουν την προσπάθεια επαναπροσδιορισμού της ιστορίας και των δεδομένων της Μακεδονίας.

Όπως τόνισε, μέσα από διαλέξεις και εκδηλώσεις επιστημόνων και καλλιτεχνών διεθνούς κύρους, ο Διαπολιτιστικός Σύλλογος Μακεδονία επιδόθηκε τα προηγούμενα 20 χρόνια, με υπομονή και επιμονή στην παρουσίαση των ιστορικών τεκμηρίων που ορίζουν εδώ και χιλιάδες χρόνια τη γεωγραφική θέση, το όνομα, τον πολιτισμό και τα σύμβολα της Μακεδονίας.

Στην εκδήλωση παρουσιάστηκε και διανεμήθηκε στους παραβρισκόμενους το βιβλίο-λεύκωμα «Διαπολιτιστικός Σύλλογος Μακεδονία Βιέννης-Είκοσι χρόνια πορείας 1993-2013», μια ιδιαίτερα αξιόλογη επετειακή έκδοση του Συλλόγου, σε συνεργασία με το Ιστορικό Φωτογραφικό Αρχείο Νεότερης Ελλάδας, που επιμελήθηκε ο διευθυντής του Αρχείου, Ευθύμιος Τσικνής, με κείμενα της διδάκτορος Ελένης Γύζη και καλλιτεχνική επιμέλεια του Μιχάλη Γύζη.

Πρωταρχικοί στόχοι του Διαπολιτιστικού Συλλόγου Μακεδονία είναι ο συντονισμός δραστηριοτήτων για την προβολή των ελληνικών θέσεων και δικαίων πάνω σε εθνικά θέματα, ιδιαίτερα στο Μακεδονικό, αλλά και η παρουσίαση και προβολή του ελληνικού πολιτισμού, της ελληνικής ιστορίας και παράδοσης, καθώς και η σύσφιξη των σχέσεων με την πατρίδα αλλά και με τους απανταχού απόδημους Έλληνες.

http://omogeneia.ana-mpa.gr

Πηγή: Maccunion

Μακεδονικός Αγώνας – Τέλλος Άγρας (Βίντεο)

Ηταν μία παραγωγή Από το Κινηματογραφικό Αρχείο του Πολεμικού Μουσείου

Πηγή: H Φωνή των γηγενών Μακεδόνων – entopios.gr

Η συμβολή των κατοίκων του χωριού Πρόμαχοι στον Μακεδονικό Αγώνα.

Η συμβολή των κατοίκων του ακριτικού χωριού Πρόμαχοι “Μπάχοβο” Αλμωπίας (Καρατζόβας) εις τον Μακεδονικόν Αγώνα 1903 – 1908. Τα κείμενα είναι από μαρτυρίες του Γαρεφιώτη Μακεδονομάχου Ιερέα Παπαχρήστου Μιλτιάδη του Κωνσταντίνου. Δείτε τα κείμενα παρακάτω…

 

 

Πηγή: H Φωνή των γηγενών Μακεδόνων – entopios.gr

Γυναίκες στον Μακεδονικό Αγώνα – Η Φιλόπτωχος Αδελφότης Ελληνίδων Κυριών Μοναστηρίου (1902)

ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΟΥ

Ηρωίδες και συνεργάτιδες των Μακεδονομάχων

Το Μοναστήρι, κτισμένο κοντά στην αρχαία Ηράκλεια, με έντονη την ελληνορωμαϊκή και βυζαντινή του παράδοση, αν και επί τουρκοκρατίας ήταν έδρα του Ρούμελη Βαλεσή, του γενικού δηλαδή Διοικητού της ευρωπαϊκής Τουρκίας, υπήρξε ο τόπος απ’ όπου εκπορεύτηκε η πρώτη οργάνωση «Μακεδονική Άμυνα», που με τα τμήματά της, το οικονομικό, το δικαστικό και το εκτελεστικό, μετέτρεψε τον αγώνα από αμυντικό σ’ επιθετικό.

Και πραγματικά στο Μοναστήρι έγιναν εκδικητές των βουλγαρικών εγκλημάτων όχι μόνο άντρες, μα και γυναίκες. Κατά πληροφορία του Μόδη, όταν αποφασίζονταν να γίνει φόνος σ’ ένα δρόμο, ειδοποιούνταν οι νοικοκυρές να αγρυπνούν, να έχουν την πόρτα ανοιχτή και να κλείνουν αμέσως μόλις έμπαινε ο εκτελεστής, που από σπίτι σε σπίτι έφευγε μακριά, αφού είχε επιτελέσει την αποστολή του.

Τα λαμπρά του εκπαιδευτήρια ήταν η παλλόμενη καρδιά του βορείου Ελληνισμού κι οι ογδόντα Ελληνίδες δασκάλες του γαλβάνιζαν την εθνική συνείδηση των μικρών παιδιών με τέτοια τραγούδια:

«Του βουλγαρισμού η ψώρα, Μακεδόνες δεν μολύνει…»

Μοναστηριώτισσα ήταν κι η ηρωική δασκάλα Πολυξένη, την θυσία της οποίας σαν έμαθε ο Παύλος Μελάς, είπε: «Έχουν δίκαιο αυτοί που ζητούν εκδίκηση…».

Ο Μόδης πληροφορεί επίσης ότι τον ’Ιούλιο του 1907 μια γριά με την εγγονή της επισκέφτηκαν βουλγαρικό γαλακτοπωλείο, έριξαν δηλητήριο στο ταλατόρι που έφαγε ο Κομιτατζής Τόντας Πεσκάς με άλλους πέντε ρουμανίζοντες και Βουλγάρους αξιωματικούς και τους σκότωσαν.

Όλες οι γυναίκες συνέδραμαν στον αγώνα, όπως μπορούσε η κάθε μιά.
Η Δομνίκη Νικολαΐδου με την αδελφή της μετέβαλαν το σπίτι τους σε οπλοστάσιο, ενώ η Σάντα Θεοδώρου Βαφέα με τις μεγαλύτερες κόρες της Βίτα, Μαρίτσα και ’Ασπασία έραβαν στολές Μακεδονομάχων και φρόντιζαν πληγωμένους.

Η Ζαχαρία Μακρή, έζησε το δράμα της δουλείας, τις συγκινήσεις και τους κινδύνους του Μακεδονικού Άγώνος προσφέροντας πολύτιμες υπηρεσίες, εγκαταστάθηκε αργότερα στη Φλώρινα κι ευτύχησε να δει το σύζυγό της Νομάρχη και τον υιό της Υπουργό.

Η Παρασκευή Μόδη, σύζυγος του πρωτομάρτυρα Θεοδώρου Μόδη, στάθηκε δίπλα του γενναία και δεν υπέστειλε τη σημαία του χρέους, ούτε και μετά τη δολοφονία του.

Μία άλλη μοναστηριώτισσα, η χήρα μάνα του Άνδρέα Κύμη, είχε δραματικό κι ηρωικό τέλος. Τη μέρα που ο υιός της ξεψυχούσε στο Μορίχοβο πολεμώντας με τον Ιερό Λόχο, η ίδια έπεφτε νεκρή μέσα στο σπίτι της, αφού πρώτα είχε αναχαιτίσει για πολλές ώρες λυσσαλέα επίθεση των Βουλγάρων.

Ανάμεσα σ’ ιστορία και θρύλο αχνοδιαγράφεται κι η μορφή της μοναστηριώτισσας καπετάνισσας Ελένης, που ντυμένη τη στολή του Μακεδονομάχου, με το τουφέκι στο χέρι πολέμησε γενναία.

Αλλά και μέσα από οργανώσεις οι μοναστηριώτισσες έδωσαν τα χρόνια έκείνα δυναμικό παρόν.
Η «Φιλόπτωχος ’Αδελφότης Έλληνίδων Κυρίων Μοναστηριού», που άτυπα λειτουργούσε από τα μέσα του προηγουμένου αιώνος το 1902 απέκτησε εγκεκριμένο καταστατικό και κατά τον Μακεδονικό Αγώνα κυριαρχούσε σε κάθε φιλανθρωπική και πολιτική δράση ανακουφίζοντας απόρους και ασθενείς, παραχωρώντας βοηθήματα και βιβλία σε μαθητές και καταπολεμώντας τις ξένες προπαγάνδες.

Τότε ίδρυσε και το εργαστήριο άπορων κοριτσιών «Η Έργάνη Άθηνά», όπου 80-100 κορίτσια διδάσκονταν κοπτική και ραπτική. Οι κυρίες μέλη εργάζονταν με πρωτοφανή ζήλο, ιδίως στον τομέα συμπαραστάσεως και αρωγής των φυλακισμένων, που προέρχονταν απ’ όλη σχεδόν τη Μακεδονία. Σαν φιλόστοργες μητέρες τους επισκέπτονταν, τους έφερναν γλυκά και πίτες, τους έπλεναν τα ρούχα κι έστελναν μηνύματα στους δικούς τους, ενώ η προσφορά τους κορυφώθηκε στις 3 ’Ιουνίου του 1906, οπότε στις φυλακές διαδραματίστηκαν αιματηρά γεγονότα.

Τη μέρα εκείνη Τούρκοι κρατούμενοι σχημάτισαν στους τοίχους της τουαλέτας του θαλάμου 6 με ακαθαρσίες μεγάλο σταυρό, πράγμα πού πλήγωσε τη φιλοτιμία των Ελλήνων συγκρατουμένων κι έτσι άρχισαν οι φονικές συμπλοκές, που είχαν σαν επίλογο από ελληνικής πλευράς επτά νεκρούς, εβδομήντα τραυματίες κι άλλα πέντε θύματα που υπέκυψαν στα τραύματά τους μετά από λίγες μέρες.

Τότε χιλιάδες μοναστηριώτισσες χωρίστηκαν σ’ ομάδες για να παρασταθούν και να θρηνήσουν τα παλληκάρια, ενώ κατά την ταφή μαυροφορεμένες τους συνόδευσαν ως το κοιμητήρι, ίδιες ζωντανεμένες φιγούρες απ’ αρχαία τραγωδία.

Ο Γ. Μόδης αφηγείται σχετικά:
«Το νοσοκομείο, όπου μεταφέρθηκαν οι νεκροί κι οι τραυματίες, γέμισε οχλοβοή. Είχε πλημμυρίσει από αγριεμένο και έξαλλο κόσμο που έκλαιε, έβριζε ή έκανε το σταυρό του. Πλούσιες κυρίες, φτωχές γυναικούλες, πόρνες, μαυροφορεμένες χαροκαμένες γριές, κορίτσια, που δεν έβγαιναν εύκολα από το σπίτι τους, ξέπλεναν, έντυναν, έκλαιαν και μοιρολογούσαν τους νεκρούς σαν να ήταν σπιτικοί τους.
Τα ρούχα βρέθηκαν γρήγορα και περίσσεψαν(…) (…)
Η κηδεία έγινε νωρίς.
Επειδή, η αστυνομία είχε απαγορέψει τα στεφάνια και τη μουσική, ένα παιδάκι βάδιζε μπροστά μ’ ένα σταυρό στο χέρι από κόκκινα τριαντάφυλλα σαν το αίμα των παλικαριών που πέθαναν για το σταυρό. Τα επτά φέρετρα τα κρατούσαν πολλοί νέοι, ψηλά στους ώμους, για να φαίνονται καλύτερα. Όλη η πόλη ακολουθούσε βουβή.
Για πρώτη φορά είχαν βγάλει τα φεσάκια και τα κρατούσαν στα χέρια…».

Στο ίδιο βιβλίο ο Μόδης πληροφορεί, ότι μια κοπέλα που την έλεγαν Δόμνα, είχε δώσει μυστικό αρραβώνα με ένα από τα θύματα, τον κρητικό Παύλο Μαρκάκη, γι’ αυτό και μετά τα γεγονότα έπεσε σε κατάθλιψη και σύντομα πέθανε από ψυχικό μαρασμό.

Για τη λευτεριά της Μακεδονίας όλες οι γυναίκες πρόσφεραν τότε τις πολύτιμες υπηρεσίες τους.
Ακόμα κι όσες έφεραν το στίγμα της «παστρικιάς», της «κοινής» όπως θα λέγαμε σήμερα. Ίσως γιατί ήθελαν να εξαγνιστούν απέναντι στη συνείδησή τους, ίσως γιατί αποζητούσαν να βρούνε ένα ιδανικό στην ερημιά της αμαρτωλής και ταπεινωμένης ζωής τους, πολλές φορές έκαναν τόσο μεγαλειώδεις πράξεις, που δίκαια θα μπορούσαν να τις καταξιώσουν σε εθνικές ηρωίδες.

Μια τέτοια γυναίκα ήταν η περιβόητη Κία —ή Βασιλική— από το Μοναστήρι, που μαζί με την αδερφή της διατηρούσε «οίκο» στα τέλη του περασμένου αιώνα.

Η Κία ήταν πολύ όμορφη: Αφράτη, καλλίγραμμη, ροδόλευκη, με ευγενικά χαρακτηριστικά προσώπου και λαμπερά μαλλιά, ίδια η ενσάρκωση της καλλονής κατά τα ιδεώδη της εποχής της. Μα διέθετε και πνεύμα σπινθηροβόλο που την έκανε περισσότερο ελκυστική. Και τη σαγήνη των φυσικών της προσόντων φρόντιζε να επαυξάνει με μεθυστικά αρώματα, μακιγιάζ, πανάκριβα κοσμήματα, φανταχτερές καπελίνες και ολομέταξα ευρωπαϊκά φορέματα.
Γιαυτό κι οι δουλειές της πήγαιναν περίφημα και την έκαναν εξαιρετικά εκλεκτική. Δεν μπορούσε ο τυχόντας να δρασκελίσει το κατώφλι του «οίκου» της. Έπρεπε να είναι ο «Κάποιος», με τίτλους και αξιώματα και με πορτοφόλι, που να αντέχει στις παράλογες απαιτήσεις των εκλεπτυσμένων της γούστων.

Σωστή «εταίρα» των καιρών της η Κία δημιούργησε γύρω της έναν κύκλο υψηλών αφοσιωμένων θαυμαστών, ενδύθηκε ακτινοβολία και διασημότητα κι απέκτησε μια μυθική συλλογή από κοσμήματα κι άλλα πανάκριβα δώρα.
Όμως με την κήρυξη του Μακεδονικού Άγώνος μέσα της έγινε σεισμός. Ο φανταχτερός κόσμος της πρόσχαρης πεταλουδίτσας του πληρωμένου έρωτα κομματιάστηκε κι απ’ τα συντρίμμια του εξαγνισμένη αναδύθηκε η αυστηρή δωρίδα πατριώτισσα, που απαρνούμενη τη χλιδή και τις εφήμερες απολαύσεις αφιερώθηκε σύψυχη στην υπηρεσία του υψηλοϋ ιδανικού, το οποίο ήρθε τότε να δώσει πρωτόγνωρο, βαθύ περιεχόμενο στη ζωή της. Σαν «ελευθερώτρια» πέρασε στα χρονικά του αγώνος, αφού ως κύρια αποστολή της ανέλαβε την απελευθέρωση των παλληκαριών απ’ τις φυλακές Μοναστηριού. Γνωρίζοντας πρόσωπα και πράγματα, εκμεταλλευόμενη φιλίες και συμπάθειες και χρησιμοποιώντας την ακαταμάχητη γοητεία της κατόρθωνε να επηρεάζει τις αποφάσεις των δικαστών ή και να εξαφανίζει δικογραφίες, ενώ προσφέροντας με απλοχεριά «μπαχτσίσι» στους δεσμοφύλακες μπαινόβγαινε στις φυλακές, έφερνε ρούχα καθαρά, πίτες και γλυκά στους φυλακισμένους, τους εμψύχωνε κι οργάνωνε επιτυχημένες αποδράσεις.
Σ’ αυτήν οφείλεται η απόδραση κι η σωτηρία των έξι συντρόφων του Παύλου Μελά, του Βολάνη, του Καλομενόπουλου και των άλλων, που πιάστηκαν και καταδικάστηκαν σε θάνατο αμέσως μετά την μοιραία μάχη στη Στάτιστα στίς 13 ’Οκτωβρίου του 1904.

Για τη σωτήρια του καπετάν-Κώττα η Κία κατέβαλε υπεράνθρωπες προσπάθειες. Μήνες και μήνες έτρεχε από γραφείο σε γραφείο, μα οι γνωστοί της στο Μοναστήρι δίσταζαν να την βοηθήσουν. Τέλος πήγε στη Θεσσαλονίκη να παρακαλέσει κάποιον παλιό της φίλο, αξιωματούχο με μεγάλη θέση στη διοίκηση, κι αφού απέσπασε την υπόσχεση του, γύριζε αισιόδοξη πώς μετά από αγώνα δεκάξι μηνών τούτη τη φορά χτύπησε τη σωστή πόρτα. Ήταν 28 Σεπτεμβρίου του 1905. Ήταν όμως τόσο αργά… Βρήκε τον ήρωα νεκρό στη Μητρόπολη, όπου άλλες Έλληνίδες τον είχαν ξενυχτήσει με σπαραγμό μετά τον απαγχονισμό του την προηγούμενη μέρα.

Η Κία παρά την απέραντη θλίψη συνέχισε τον αγώνα ακατάβλητη. Άπό το πρωί ώς το βράδυ, χειμώνα καλοκαίρι, με βροχή ή ήλιο έτρεχε φορτωμένη πίτες, ψωμί, γλυκά, ρούχα και μηνύματα για τα «παιδιά» της, όπως έλεγε τους φυλακισμένους, ή κάτω από τις βαριές της στόφες μετέφερε πιστόλια, σφαίρες και γραμμένες οδηγίες για τα άλλα «παιδιά» της, του εκτελεστικού.

Έτρεχε και στα χωριά. Όπου υπήρχε επείγουσα ανάγκη και κίνδυνος, πρώτη αυτή. Χρόνια ολόκληρα. Το ταμείο της μέρα με τη μέρα άδειαζε. Ένα-ένα πούλησε και τα ακριβά της κοσμήματα. Η σκέπη της ξεθώριασε και κολλούσε στο κεφάλι απ’ τις βροχές ή τον ιδρώτα. Τα ρούχα της ξέφτισαν. Άρχισε και να βήχει… να βήχει… Η ομορφιά της μαράθηκε. Οι δυνάμεις την εγκατέλειπαν κι η φυματίωση ύπουλα κατέσκαβε τα σωθικά της. Έγινε η σκιά του εαυτού της, μα παρέμενε ολόρθη στις επάλξεις του χρέους, μέχρι το 1908, οπότε οι Νεότουρκοι έθεσαν τέρμα στον αγώνα.
Τότε ξανάνοιξε τον «οίκο» της, όχι βέβαια για να εξασκήσει την παλιά τέχνη, μα για να αισθάνεται λιγότερη μοναξιά και να γλυκαίνει τον πόνο της αρρώστειας της η παρήγορη παρουσία αγαπημένων φίλων. Πέθανε όμως σύντομα, νέα και πικραμένη.

Εξαιρετική πατριωτική διαγωγή έδειξαν κι άλλες κοινές γυναίκες τα χρόνια εκείνα. Ο Γ. Μόδης στις «Μακεδονικές ‘Ιστορίες», μνημονεύει συχνά την ιερόδουλο Δόμνα, που έγινε σπουδαίο μέλος της «Εσωτερικής Όργανώσεως» και σαν την Κία εκμεταλλευόμενη γνωριμίες και διαθέτοντας σπάταλα τον προσωπικό της πλούτο μπαινόβγαινε ελεύθερα στις φυλακές και με κάθε τρόπο συνέδραμε τον αγώνα στο Μοναστήρι.

Όμως και από την γύρω περιοχή οι γυναίκες έδειξαν έμπρακτα τον πατριωτισμό τους.
Η Νάτσαινα από τη Γραδένιτσα του Κάμπου τον Δεκέμβριο του 1906 φιλοξενούσε τρεις τραυματίες του σώματος Γερογιάννη: Τον Φίλιππο από το Μπούκοβο, τον Νίδα από το Μοναστήρι και τον ’Αγησίλαο ή Σίλα από τη Λαμία.
Ο Τόντας Πεσκάς τους πρόδωσε κι όταν οι Τούρκοι κατέφθασαν, πρόλαβε, τους έκρυψε κι ύστερα με τους άλλους χωρικούς κίνησε για το ξωκλήσι, όπου τους μάντρωσαν οι αβτζή ταμπούρ για να ψάξουν ανενόχλητοι τα σπίτια.
Η κρυψώνα της όμως είχε πάρει νερό κι έμοιαζε με υγρό τάφο, ενώ τα χτυπήματα των Τούρκων από πάνω πολλαπλασίαζαν την αγωνία και το μαρτύριο των κρυμμένων Μακεδονομάχων. Δυό μερόνυχτα έμειναν εκεί κι όταν τους έβγαλαν, ήταν κι οι τρεις σ’ αφασία. Η Νάτσαινα με μητρική στοργή και περιποιήσεις κατόρθωσε να τους συνεφέρει. Μα ο Σίλας ήταν ολότελα τρελλός πιά… Φώναζε, καταριόταν τους Τούρκους κι έγινε δημόσιος κίνδυνος.
Τότε οι χωρικοί έβγαλαν την απόφαση, πως έπρεπε να τον σκοτώσουν για να τον λυτρώσουν, μια και δεν μπορούσαν πια να του προσφέρουν κάτι καλύτερο. Πετάχτηκε τότε ανάμεσά τους η Νάτσαινα και κλαίοντας, απειλώντας ή παρακαλώντας, τους θύμισε ότι το παλληκάρι ήρθε να πολεμήσει για τη δική τους λευτεριά και ότι είχαν χρέος να το στείλουν στη μανούλα του, που θα το καρτερούσε. Η ίδια φρόντισε να φτάσει σώος στο Μοναστήρι της Παναγίας στον Τίρναβο, που ήταν για τους τρελλούς, απ’ όπου το Κομιτάτο τον έστειλε σπίτι του.

Μιά άλλη γυναίκα, η χήρα Βάσω από το Μπόκοβο το 1906 παρουσιάστηκε στον καπετάν Γιάννη Πούλακα και εξ ονόματος όλων των γυναικών του ζήτησε να μιλήσει στους άντρες του, να μην τις απαγορεύουν να κεντούν τις φορεσιές τους με το πρόσχημα ότι τάχα χασομερούν. Επειδή δε, εκείνος δεν ήθελε να επέμβει του είπε σε έντονο ύφος: «Ξεχνάς καπετάν Γιάννη, πως για σένα τρεις μέρες και τρεις νύχτες βασανίστηκα από τους Τούρκους να φανερώσω που κρυβόσουν και που υπήρχε οπλισμός, μα εγώ απαντούσα: «Σκοτώστε με αν θέλετε. Έγώ δεν ξέρω τίποτα απ’ αυτά που με ρωτάτε».

Μια άλλη γυναίκα από το Λεσκοβίκι τροφοδοτούσε το σώμα του καπετάν Μακρή, ενώ οι Σαρακατσάνισσες της φάρας Σουλτογιάννη τροφοδοτούσαν τον Βολάνη με τους άντρες του.

Στή Γρούνιτσα Μοριχόβου τον Νοέμβριο του 1907 η χωρική Νικολίτσα φιλοξενούσε μέρες τον πληγωμένο αντάρτη Θεμιστοκλή. Τότε όμως συνέπεσε να κάνουν έφοδο στο χωριό κι οι Τούρκοι «αβτζή ταμπούρ» ψάχνοντας για κρυμμένους αντάρτες. Κρυψώνα το σπίτι δεν διέθετε.

Τι να κάνει η Νικολίτσα; Ντύνει τον Θεμιστοκλή σαν ετοιμόγεννη που κοιλοπονά και με τη βοήθεια των πεθερικών της σφάζουν και κρεμούν σε δέντρο της αυλής τον οικόσιτο χοίρο. Μόλις οι Τούρκοι δρασκέλισαν το κατώφλι της εξώπορτας με αποτροπιασμό οπισθοχώρισαν κραυγάζοντας μεταξύ τους.
— Ντέρι πέρ ντέρ (γουρούνας γουρούνια) κι έτσι η πανέξυπνη Νικολίτσα έσωσε την κατάσταση.

Μάρτυρες Περιοχής Μοναστηριού
Με τον ερχομό του καπετάν Ρέμπελου στο Μορίχοβο, άνοιξε φριχτός λογαριασμός αίματος μεταξύ Ελλήνων και Βουλγάρων, οι οποίοι εκτόνωναν την οργή τους για τις πολεμικές τους ήττες κατασφάζοντας τους αμάχους.

Στίς 8-9-1904 στην Πεταλίνα βασανίστηκε και θανατώθηκε η σαρακατσάνα Παναγιώτα Ί. Γκόγκου.
Στίς 9-10-1904 οι Βούλγαροι στο Μπρόντ κατέσφαξαν σε ώρα λειτουργίας τον παπά, την παπαδιά και δυό προκρίτους του χωρίου, ενώ στο Ίβεν στις αρχές Μαϊου έθαψαν ζωντανές τη μάννα και την αδελφή του Χρήστου και Θανάση Σγουράκη, γιατί δε στάθηκαν οι ίδιοι να τους συλλάβουν και να τους θανατώσουν.

Παρόμοιο φριχτό έγκλημα διαπράχτηκε στο ίδιο χωριό και ένα χρόνο αργότερα. Στις 14 Μαΐου του 1905, επειδή ο Πέτρος Σουγκαράκης κατόρθωσε να αποφύγει την δολοφονική ενέδρα τους, έκαναν έφοδο στο σπίτι του, βασάνισαν κατά τον πιό απάνθρωπο τρόπο την μητέρα κι αδερφή του κι αφοϋ τις εξώρυξαν τους οφθαλμούς, τυφλές και αιμόφυρτες τις έθαψαν ζωντανές στους αγρούς.

Στις 22-7-1905 η συμμορία του Μήτρου Βλάχου στην Όστιμα δολοφόνησε τη Χρήσταινα Δέλιου και τη Βασιλική Ράμου, ενώ την ίδια μέρα στο Κουμανίτσοβο την ογδοντάχρονη Φιλιώ Γρηγορίου και τη Σουλτάνα Νικολάου…

Στίς 8-8-1905 στο Μπράτιπολ δολοφονήθηκε η ’Αγγελική Στέκου με τον άντρα της, στις 11-8-1905 στο Αιάκοβο η Καλλίνα Μπόικου και η Βόσνα Νάιδου, στις 28-11-1905 στο Σκότσιβιρ η ’Ιωάννα Γεωργίου και στις 19-5-1906 στο Τγκρι κατακρεουργήθηκε η χήρα Στόινα.

Πηγή δική μου: Βλαχόφωνοι
Αρχική πηγή: Yaunatakabara

Γεώργιος Μόδης, ο διηγηματογράφος του Μακεδονικού Αγώνος

Σχόλιο MacedonianAncestry: Η περιοχή “Μοναστήρι” που αναφέρεται πιο κάτω, είναι η σημερινή “Μπίτολα” (Bitola) των Σκοπίων που σαφέστατα ήταν Ελληνική περιοχή και όχι “Μακεδονική”

Ο Γεώργιος Μόδης (14 Μαΐου 1887 – 18 Ιουνίου 1975) ήταν πολιτικός και ένας από τους κυριότερους συγγραφείς του Μακεδονικού αγώνα, στον οποίο έλαβε μέρος μόλις αποφοίτησε το 1906 από το Γυμνάσιο του Μοναστηριού Πελαγονίας, ως μέλος του ανταρτικού σώματος του Γ.Βολάνη.

Ο Γεώργιος Μόδης γεννήθηκε το 1887 στο Μοναστήρι Πελαγονίας. Τελείωσε το γυμνάσιο Μοναστηρίου και στη συνέχεια κατατάχθηκε στο αντάρτικο σώμα του Κρητικού Γ. Βολάνη που δρούσε στο Μορίχοβο. Συμμετείχε σε πολλές συμπλοκές με Βούλγαρους κομητατζήδες και Οθωμανικά στρατεύματα και τραυματίστηκε σε μάχη με Οθωμανικό στρατό στη Μπέσιστα του Μοριχόβου. Μετά τον τραυματισμό του εγκατέλειψε την ένοπλο δράση και η Εσωτερική Οργάνωση Μοναστηρίου τον διόρισε γραμματέα στη Μητρόπολη Μογλενών και Φλωρίνης, στη Φλώρινα, το 1909, όπου υπηρέτησε για μικρό διάστημα. Στη συνέχεια επέστρεψε στο Μοναστήρι και δημοσιογράφησε στην εφημερίδα Φως που εξέδιδε η Πολιτική Λέσχη Μοναστηρίου.

Σπούδασε νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και εμπορικές επιστήμες στην Ακαδημία Όθωνος Ρουσόπουλου. Εκλέχτηκε επί σειρά ετών, βουλευτής Φλώρινας και διατέλεσε Νομάρχης Φλώρινας. Την περίοδο 1932 – 1933 ανέλαβε Γενικός Διοικητής Ηπείρου. Κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής, συνελήφθη από τους Γερμανούς και φυλακίστηκε στο στρατόπεδο “Παύλου Μελά” στη Θεσσαλονίκη. Μετά την απόλυσή του από τις φυλακές, φυγαδεύτηκε στη Μέση Ανατολή. Τον Οκτώβριο του 1944 επέστρεψε στην Ελλάδα και διορίστηκε από τον Γεώργιο Παπανδρέου, Γενικός Διοικητής Μακεδονίας. Το 1950 ανέλαβε Υπουργός Εσωτερικών και το 1951 υπουργός Παιδείας. Ανέπτυξε πλούσιο συγγραφικό έργο με κυριότερα έργα τα: “Μακεδονικές Ιστορίες” και “Αγώνες στη Μακεδονία” του οποίου τη συγγραφή δεν πρόλαβε να τελειώσει, καθώς πέθανε στις 18 Ιουνίου του 1975. Υπήρξε μέλος της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, και οργάνωσε πολλές επιτροπές Μακεδονομάχων με σκοπό την ανέγερση ανδριάντων των Μακεδονομάχων. Διατέλεσε πρόεδρος της επιτροπής για την ανέγερση αγαλμάτων του Μεγάλου Αλεξάνδρου, του Φιλίππου και του Αριστοτέλη. Κατά τη διάρκεια της επταετίας εξαναγκάστηκε από το καθεστώς, να παραιτηθεί από την προεδρία της επιτροπής.[1]

Πηγή: Wikipedia

Η συμβολή των Λιβαδίων του Πάικου στον Μακεδονικό Αγώνα

Ταυτότητες Λιβαδιωτών Μακεδονομάχων

Μετά το 1900, η ευρύτερη περιοχή της Γευγελής και τα Λιβάδια ειδικότερα λόγω της θέσης τους, στάθηκαν αιτία για τη σκληρότερη ίσως αντιπαράθεση της τελευταίας και ένοπλης πλέον φάσης του Μακεδονικού Αγώνα [1].

Τα βουλγαρικά κομιτάτα συνεργαζόμενα πάντοτε με την επίσημη ρουμανική προπαγάνδα ασκούσαν συνεχή τρομοκρατία σε βάρος του ελληνόφρονου στοιχείου της περιοχής. Έτσι, δυο φορές την άνοιξη του 1904, οι κομιτατζήδες επιχείρησαν να αναζητήσουν τον Μιχάλη Ν. Χατζηβρέττα ισχυρό οικονομικό και πολιτικό παράγοντα των Λιβαδίων και αντ’ αυτού, όταν δεν τον βρήκαν, έκαψαν το σπίτι του και τα μαγαζιά που διέθετε στο χωριό (65).

Ο περίφημος κομιτατζής σε όλη την περιοχή του Πάικου Αποστόλ Πέτκωφ, την ίδια περίοδο δολοφονεί τον Νικόλαο Μπέλλη από τα Μικρά Λιβάδια, γιο του αρχιτσέλιγκα Δημητρίου Μπέλλη ισχυρού παράγοντα της Ελληνικής Κοινότητας της Γευγελής καθώς και δημοτικού συμβούλου της πόλης. Επίσης του κατέσφαξε και το κοπάδι του από 1000 πρόβατα. Ο αγώνας κατά των Λιβαδιωτών μαίνεται σε όλη την ευρύτερη περιοχή του Πάικου.

Η κηδεία του Νικολάου Μπέλλη

Η κηδεία του Νικολάου Μπέλλη προύχοντα από τα Μικρά Λιβάδια στη Γευγελή, μετά τη δολοφονία του από τους κομιτατζήδες (φωτο αριστερά).

Οι γονείς του Νικόλα Σαραμάντου (στενού συνεργάτη του έτερου αγωνιστή Αστερίου Τίκα), Κωνσταντίνος και Μαρία, καθώς και ο αδερφός του Ιωάννης, δολοφονούνται από τους κομιτατζήδες στη Λάκκα (Μπάμπιανη) Γιαννιτσών.

Την ίδια περίοδο δολοφονείται η γυναίκα του Τίκα, Σιούντα, θεία του ελληνοδασκάλου Μιχάλη Παπανικολάου. Σημαντικοί Λιβαδιώτες αγωνιστές όπως ο Νικόλαος Νέσιας, Αναστάσιος Μπέλλης, Στέργιος και Νικόλαος Μπαρτζάς, Νικόλαος Νταβέλης, Αστέριος Παππάς και πολλοί άλλοι, αγωνίζονται στο πλευρό των ελληνικών αντάρτικων δυνάμεων στην περιοχή, του Καπετάν Κόδρου (Μιχαήλ Μωραϊτη) ο οποίος σαν βάση εξόρμησης έχει τα Μεγάλα Λιβάδια.

Οι ανωτέρω Λιβαδιώτες το 1906 σε μια σημαντική μάχη κοντά στη Βάλια Σιάκα, μεταξύ Λιβαδίων και Αρχαγγέλου, συλλαμβάνονται από τις τουρκικές αρχές και φυλακίζονται στο Επταπύργιο της Θεσσαλονίκης από όπου απελευθερώθηκαν το 1908 μετά την γενική αμνηστία που παραχώρησε η επανάσταση των Νεοτούρκων. Φυλακισμένος κρατήθηκε σε ισόβια δεσμά ο Στέργιος Ναούμ Σταμπουλής ο οποίος το 1911 δραπέτευσε και κατέφυγε στην Αθήνα.

[1] Εκτεταμένη αναφορά για την συμβολή των Λιβαδιωτών στον Μακεδονικό αγώνα και τον αγώνα κατά της ρουμανο-βουλγαρικής προπαγάνδας στην περιοχή του Πάικου, κάνει ο δημοδιδάσκαλος από την Γευγελή Ιωάννης Ξάνθος. Ο ίδιος αναφέρει πληθώρα Λιβαδιωτών οι οποίοι είχαν ενεργό συμμετοχή στον εθνικό αγώνα (63). Επίσης σημαντική αναφορά για τα γεγονότα και τις δύσκολες καταστάσεις που βίωναν την περίοδο εκείνη οι Λιβαδιώτες, κάνει στο βιβλίο του και ο Michel Paillares Γάλλος συγγραφέας και δημοσιογράφος που περιηγήθηκε την περιοχή την περίοδο εκείνη (64).

Ο Μακεδονομάχος Καπετάν Κόδρος

Λοχαγός Μιχαήλ Μωραϊτης ή καπετάν Κόδρος. Φονευθείς εις Λειβάδια Γουμένισσας 18/5/1905. Πηγή φώτο: εδώ

Ο λοχαγός Μιχαήλ Μωραϊτης ή καπετάν Κόδρος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1856. Ήταν γόνος αρβανίτικης καταγωγής από τα Μεσόγεια. Σαν ανθυπολοχαγός πολέμησε στον πόλεμο του 1897. Στην συνέχεια όταν πλέον έγινε λοχαγός, τοποθετήθηκε το 1904 και έως τις αρχές του 1905 από το Υπουργείο Εξωτερικών με το ψευδώνυμο Μιχαήλ Ρουμελιώτης, σαν «γραμματέας» του ελληνικού προξενείου Θεσσαλονίκης.

Το ίδιο έτος έρχεται σαν πρόξενος στην πόλη ο Λάμπρος Κορομηλάς [1]. Στις 27 Απριλίου 1905, αφού εν τω μεταξύ είχε προηγηθεί προετοιμασία σε στρατόπεδο της Βουλιαγμένης, το αντάρτικο σώμα του Μωραϊτη αποβιβάζεται κοντά στο Μακρύγιαλο της Πιερίας. Μετά από πορεία 120 χιλιομέτρων μέσω του Ρουμλουκιού (κάμπος της Βέροιας), της Έδεσσας και της Καρατζόβας (Αριδαίας) φθάνει και εγκαθίσταται στα Μεγάλα Λιβάδια.

Το σώμα του καπετάν Κόδρου αποτελείται από σαράντα άνδρες, μεταξύ των οποίων και ντόπιοι αγωνιστές, όπως οι Λιβαδιώτες Μίσας Νικόλαος και Ναούμ Στέργιος, καθώς και τα αδέρφια από την Καστανερή, Γκόνος και Δημήτρης Δογιάμας. Με τη συνεργασία του επίσης Λιβαδιώτη Στέργιου Τίκα, το σώμα του Κόδρου έχει σαν τομέα δράσης την περιοχή της Γευγελής, της Όσσιανης (Αρχάγγελος) και της Γουμένισσας.

Στις 18 Μαϊου 1905 κάτω από το Γαντάτσι, την κορυφή του Πάικου στα βορειοανατολικά των Μεγάλων Λιβαδίων, πέφτει ηρωικά ο καπετάν Κόδρος μετά από μάχη που έδωσε με τις τουρκικές δυνάμεις. Και ενώ καταδίωκε την ομάδα του κομιτατζή Αντών Γιοβάν, ξαδέλφου του επίσης κομιτατζή της περιοχής Αποστόλ Πέτκωφ.

Μαζί του πέφτει με άλλα παλικάρια και ο υπαρχηγός της ομάδας του, ο ανθυπολοχαγός Σπύρος Φραγκόπουλος (καπετάν Ζόγρας) (67). Στις 23 Μαϊου του 1905 ο Λάμπρος Κορομηλάς τηλεγραφεί από το προξενείο της Θεσσαλονίκης προς τον υπουργό των εξωτερικών Αλέξανδρο Σκουζέ και του αναφέρει επακριβώς «περί της εν Λιβαδίοις επελθούσης ημίν συμφοράς» (68).

Σπυρίδων Φραγκόπουλος

Ο θάνατος του καπετάν Κόδρου και του πρωτοπαλίκαρου του καπετάν Ζόγρα, ενέπνευσε ποιητές και συνθέτες της εποχής, όπως τον θεσσαλονικιό Αιμίλιο Ριάδη, και τον αθηναίο Γ.Θ.Κελεπούρη οι οποίοι αφιέρωσαν στη μνήμη τους ποιητικές συλλογές. Ο τελευταίος μνημονεύοντας μάλιστα τα Λιβάδια, το τιτλοφορεί ως «Εις τους εν Λειβαδίοις της Μακεδονίας πεσόντας Μιχ. Μωραϊτην και Σπυρ. Φραγκόπουλο» (69).

[1] «..πρώτοι επελέγησαν και έφυγαν με ψευδώνυμο για την Μακεδονία οι αξιωματικοί Εξαδάκτυλος (Αντωνίου), Κ. Μαζαράκης (Στεργιάκης), Σπυρομήλιος (Μπούας), Μωραϊτης (Κόδρος), Κάκκαβος (Ζώης) και ως το τέλος του έτους έφτασαν στη Θεσσαλονίκη οι Αλέξ. Μαζαράκης (Ιωαννίδης) και Αβράσογλου (Αμβρακιώτης). Οι αξιωματικοί αυτοί τοποθετήθηκαν στο Γενικό Προξενείο σαν γραμματείς αλλά στην πραγματικότητα άρχισαν τη μελέτη του τόπου κατά διαμερίσματα, την αναζήτηση κατάλληλων πρακτόρων, την επιλογή αρχηγών για την οργάνωση του ενόπλου αγώνα και την εξεύρεση μεθόδων ανεφοδιασμού και σημείων αποθηκεύσεως όπλων και πυρομαχικών» (66).

Οι Μακεδονομάχοι αδερφοί Δογιάμα από την κοντινή Καστανερή

(63) Ιωάννου Ξάνθου, «Ιστορία της Γευγελής και εθνική δράσις των κατοίκων αυτής και των πέριξ χωριών». Θεσσαλονίκη 1954.
(64) Michel Paillares: «Η Μακεδονική Θύελλα. Τα πύρινα χρόνια, 1903-1907». Τροχαλία, Αθήνα 1994.
(65) «Επίσημα έγγραφα περί της εν Μακεδονία οδυνηράς καταστάσεως, εν Κωνσταντινουπόλει, εκ του Πατριαρχικού Τυπογραφείου 1906». Αφοί Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1993.
(66) «Ο Μακεδονικός Αγώνας», Ι.Κ.Μαζαράκης-Αινιάν, Αθήνα 1981.
(67) Παναγιώτη Η. Νικολακόπουλου: «Μιχαήλ Γ. Μωραϊτης-Μακεδονομάχος-Καπετάν Κόδρος (1856-1905)», Ερωδιός, Θεσσαλονίκη 2006.
(68) Αρχεία Υπουργείου Εξωτερικών 1905, ΑΑΚ/Β, Προξενείο Θεσσαλονίκης.
(69) Νικολακόπουλος (2006).

(Φ. Κιλιπίρης, ”Χοάρα Μουσιάτα – Τα Λιβάδια του Πάικου, ο τόπος – η ιστορία – οι άνθρωποι”, Κιλκίς 2009)

Πηγή: Βλαχόφωνοι

Μακεδονομάχοι, Μακεδονικός Αγώνας (Video – Μέρος Β’)

Μέρος Α’

Πηγή: Florinamak

Μακεδονομάχοι, Μακεδονικός Αγώνας (Video – Μέρος Α’)

Μέρος Β’

Πηγή: Florinamak

ΟΙ ΕΛΕΥΘΕΡΩΤΕΣ ΤΗΣ ΚΑΡΑΤΖΟΒΑΣ

Ο Αναστάσιος Παπαϊωάννου γεννήθηκε το 1877 στο Βογιαλίκ της Ανατολικής Ρωμυλίας. Υπηρέτησε ως δάσκαλος στο χωριό του και στην Χάλκη της Δωδεκανήσου και τον Φεβρουάριο του 1900 εγγράφεται στη Νομική Σχολή Αθηνών όπου και μυείται στην οργάνωση Εθνική Άμυνα.

Ενώ βρίσκεται στις επί πτυχίω εξετάσεις του, εγκαταλείπει την Νομική για να λάβει μέρος στον Μακεδονικό αγώνα. Περνά από τις Καρυές και την Δοϊράνη, ως δάσκαλος και πράκτορας μαζί.

Το 1908, κατ’ απαίτησιν του επιτελάρχη του Μακεδονικού αγώνα στρατηγού Εξαδάκτυλου, αλλά και της Εθνικής Άμυνας, χειροτονείται ιερέας και στέλνεται ως Αρχιερατικός επίτροπος στην Καρατζόβα.
Έτσι ξεκινά η δράση του θρυλικού παπα Νίκανδρου, του ελευθερωτή της Καρατζόβας.

Εκεί, αναδιοργανώνει και συντονίζει τις τοπικές αντάρτικές ομάδες, που είχαν δεχτεί βαρύ ηθικό πλήγμα με τον θάνατο του Καπετάν Γαρέφη και φροντίζει για την ασφάλεια των πατριαρχικών χωριών της περιοχής, που δέχονταν ισχυρή πίεση από τους Κομιτατζήδες, αλλά και από τους Νεότουρκους τώρα πια.

Με την κήρυξη του Βαλκανικού πολέμου οι Τούρκοι προβαίνουν σε μέτρα τρομοκρατίας του χριστιανικού πληθυσμού, ενώ ξεκινά και ένας αγώνας μεταξύ Ελλήνων και Βουλγάρων ανταρτών για τον έλεγχο των χωριών. Έτσι, ο παπα Νίκανδρος ενδύεται για ακόμη μια φορά την στολή του μακεδονομάχου και ενισχύει τον οπλαρχηγό Αργύρη Κιτάνο, που φτάνει από την Έδεσσα με 70 άνδρες και στις 7 Οκτωβρίου καταφέρνουν, μετά από σκληρή μάχη με τους κομιτατζήδες, να ελέγξουν την Αριδαία.

Στο μεταξύ οι Τούρκοι έχουν συλλάβει τις κεφαλές του χριστιανικού στοιχείου, οι οποίοι ρίχνονται στις φυλακές και βασανίζονται ανηλεώς. Στην ύπαιθρο, οι Χριστιανοί απειλούνται με σφαγή από το εξοπλισμένο και εξαγριωμένο μουσουλμανικό πλήθος. Τότε ο παπα Νίκανδρος διαδίδει, αρκετά πειστικά όπως αποδείχτηκε, πως 400 Έλληνες αντάρτες έχουν διεισδύσει στην Καρατζόβα, με αποτέλεσμα να τρομοκρατηθούν οι Τούρκοι και να ησυχάσουν. Ο ίδιος ανεβαίνει στο Μπάχοβο, εστία του Μακεδονικού αγώνα, και οργανώνει ένα σώμα είκοσι επίλεκτων ανταρτών{14 Μπαχοβίτες και 6 Γαρεφιώτες), όλοι τους πνευματικά του τέκνα, φυγόστρατοι και της απολύτου εμπιστοσύνης του.

Με σωματοφύλακα τον Λιάλιο Τραϊανό από το Γαρέφι, φτάνει στις 21 του μήνα στην Έδεσσα, που έχει ήδη ελευθερωθεί, και ζητά ένα μικρό στρατιωτικό τμήμα, το οποίο θα παραλάβει την Καρατζόβα από τους Τούρκους. Του το αρνούνται με εκνευριστική συνέπεια, παρά τα αλλεπάλληλα διαβήματά του, ενώ επιτρέπουν στου Βουλγάρους, τους οποίους και τροφοδοτούν, να απελευθερώνουν χωριά στο όνομα του Βασιλέα της Ελλάδος! Τελικά, με τη μεσολάβηση του Δεσπότη, εξασφαλίζει 100 όπλα τύπου μαρτίνι και 20 τουρκικές στρατιωτικές στολές. Στις 27 Οκτωβρίου φεύγει από την Έδεσσα και το ίδιο βράδυ φτάνει στο Μπάχοβο.

Δυο μέρες μετά, επικεφαλής των 20 μαχητών του, ντυμένοι όλοι με στρατιωτικές στολές και οπλισμένοι, εισέρχεται στην Αριδαία και την παραλαμβάνει από τις τουρκικές αρχές εν ονόματι του Βασιλέως της Ελλάδος, υψώνοντας την ελληνική σημαία στο Διοικητήριο.
Ήταν μια μέρα σαν κι αυτήν, 29 Οκτωβρίου 1912. Είκοσι Έλληνες, όλοι τους γηγενείς Μακεδόνες, με επικεφαλής έναν νέο Παπαφλέσσα, παρά και ενάντια στην ανόητη τακτική του στρατού, απελευθέρωσαν την πατρίδα τους.

Μια εβδομάδα μετά, χάρη στις επίμονες και συνεχείς παραινέσεις του παπα Νίκανδρου, με τη μεσολάβηση και του λοχαγού Εξαδάκτυλου, ελήφθη η απόφαση, κι ένα τάγμα υπό τον ταγματάρχη Ιωάννη Σταματόπουλο, φθάνει στην Αριδαία την 4η Νοεμβρίου 1912, ημέρα κατά την οποία εορτάζεται η απελευθέρωση της πόλης.

Η παράδοση διέσωσε τα ονόματα των δεκατριών, από τους είκοσι, ηρωικών Μακεδόνων:
Βέσκος Τσώτσος, οπλαρχηγός, Αμπάρης Ιωάννης, Λιάλιος Τραϊανός του Δημητρίου, Μιλτιάδης Πέτρος του Κων/νου, Τζάκος Δημήτριος του Χρήστου, Μπίνος Αναστάσιος του Ευσταθίου, Αναστασιάδης Γεώργιος, Αναστασιάδης Χρήστος, Νικολάου Χρήστος, Ίτσκος Τραϊανός, Παλιούρης Μιχαήλ, Κουβάτσης Ευστάθιος και Σιώπης Γεώργιος.

Πηγή: Τάσος Καρατζόγλου, Η Αλμωπία στο διάβα των αιώνων, Αριδαία 2009

 

Πηγή: H Φωνή των γηγενών Μακεδόνων – entopios.gr

Η Οικογένεια Μακεδονομάχων ΜΑΔΕΜΛΗ από την Πετρούσα Δράμας

Μετάλλιο Μακεδονικού Αγώνα του Μαδεμλή Δημητρίου

Πρόσφατα μου ζητήθηκε από τον Πολιτιστικό Σύλλογο να τους δώσω αντίγραφο του Μεταλλίου Μακεδονικού Αγώνα που κατέχει η οικογένεια μου για το Ημερολόγιο που θέλει να εκδώσει ο Σύλλογος με θέμα τον Μακεδονικό Αγώνα. Επί τη ευκαιρία αυτή θεώρησα σωστό να δημοσιοποιήσω άρθρο που δημοσιεύτηκε στον Ημερήσιο Τύπο Δράμας και συγκεκριμένα στον Πρωινό Τύπο για την ιστορία της οικογένειας μου. Αν κάποιος χωριανός έχει στην κατοχή του στοιχεία που θα βοηθήσουν στην καταγραφή της Ιστορίας του χωριού μας με μεγάλη μου χαρά θα τα αναρτήσω.

Η Δράμα και η περιοχή της
124.
Οικογένεια Μαδεμλή – Πετρούσα
ΤΟΥ ΒΑΣ. ΠΑΣΧΑΛΙΔΗ

 
Εφημερίδα “Πρωινός Τύπος”.
Η οικογένεια Μαδεμλή της Πετρούσας που κατάγεται από τα Μαδεμοχώρια της Χαλκιδικής και μάλιστα από το χωριό Γαλάτιστα κατέφυγε στην περιοχή Δράμας μαζί με πολλές άλλες οικογένειες μετά την αποτυχία της επανάστασης στη Χαλκιδική στα 1821-1822. Η οικογένεια Μαδεμλή κατέφυγε στο χωρίο Πετρούσα και στα πρώτα χρόνια διέμενε σε σκηνές στο προαύλιο του σχολείου του χωριού..

Τα στοιχεία στα οποία στηρίχθηκαν οι παρακάτω γραμμές είναι αντλημένα από επίσημα έγγραφα παλαιά έγγραφα της κοινότητας της Πετρούσας. Γενάρχης της οικογένειας ήταν ο Γεώργιος Μαδεμλής και η σύζυγος του ήταν η Χαΐδευτή (Χαϊδω).

Από τους πρόσφυγες Μαδεμοχωρίτες άλλες οικογένειες κατέφυγαν στην Προσοτσάνη όπως η οικογένεια Πουλιού, άλλες στο Δοξάτο, άλλες στη Χωριστή και άλλες σε άλλα μέρη. Η οικογένεια του Γεωργίου Μαδεμλή παρέμεινε οριστικά στη Πε­τρούσα.

Γιος του Γεωρ­γίου Μαδεμλή ήταν ο Άγγελος Μαδεμλής.
Ο Αγγελος Μαδεμ­λής πρόσφερε αξιόλογες εθνικές υπηρεσίες στον ελληνισμό στη διάρκεια της τουρκοκρατίας.
Γιος του Άγγελου Μαδεμλή ήταν ο Δημήτριος Μαδεμλής που γεννήθηκε στην Πετρούσα και διετέλεσε πρόεδρος του χωριού από το έτος 1900 ως το 1906, οπότε δολοφονήθηκε από τους κομιτατζήδες. Ο Δημήτριος Μαδε­μλής δολοφονήθηκε μαζί με τους Γεώργιο Μαρινίδη και τον Αντώνιο Γκαϊδα, από Βουλγάρους την νύκτα της 6ης Ιουλίου του έτους 1906. Τραυματίστηκε ο Αθανάσιος Τσεσμεντζής, όπως επίσης και μια γυναίκα η Ελένη Κατσούρα, ο δε Ιωάννης Βαλαβάνης, που ειδοποιήθηκε έγκαιρα, κατόρθωσε να διαφύγει. Η κηδεία των τριών δολοφονηθέντων Ελλήνων της Πετρούσας έγινε στην εκκλησία του Αγίου Αθανασίου (Πετρούσας). Υπάρχει και σχετική φωτογραφία.

Ο Δημήτριος Μαδεμλής κατά τον χρόνο της δολοφονίας του ήταν 70 περίπου ετών. Φέρεται δε γραμμένος στα μητρώα των Μακεδονομάχων που τηρούνται στο Υπουργείο Στρατιωτικών (τώρα Εθνι­κής Άμυνας) με αυξ αρι­θμό 104. Γιος του Δημήτριου Μαδεμλή είναι ο Νικό­λαος Μαδεμλής, που γεννήθηκε στην Πετρούσα το έτος 1887,
Η μητέρα του λεγόταν Αικατερίνη, που πέθανε το έτος 1908.

Παιδιά του Δημητρίου Αγγέλου Μαδεμλή και αδελφοί του Νικολάου Μαδεμλή, ήταν:
1. Γεώργιος Μαδεμλής (Πέθανε το 1901)

Μαδεμλής Άγγελος του Γεωργίου εκ Πετρούσας. Ο γιος του ΑΓΓΕΛΟΣ ΜΑΔΕΜΛΗΣ ως υπολοχαγός σκοτώθηκε στη Μικρά Ασία επικεφαλής του 7ου λό­χου του 31 Συν/τος Πεζι­κού.

 

2. Ανέστης Μαδεμλής
3. Αγγελος Μαδεμλής
4. Νικόλαος Μαδεμλής, μακεδονομάχος.

Ο Νικόλαος Μαδε­μλής ήταν κατά την πε­ρίοδο του Μακεδονικού Αγώνα (1903-1908) ενθουσιώδης αγωνιστής των ελληνικών επιδιώξεων. Ανελάμβανε δύσκολες και επικίνδυνες αποστολές, όπως η μεταφορά όπλων και πυρομαχικών το 1907 από την Δράμα (χάνι της Ν. Ζίχνης) στον Βώλακα.

 
Η γυναίκα του ήταν η Ελένη, κόρη του Παπαθανασίου, με την οποία απόκτησε τα παιδιά:
1. Δημήτριος Μαδεμλής
2. Κατίνα Μαδεμλή
3. Κων/νος Μαδεμλής, που πέθανε και άφησε δυο παιδιά
4. Ελευθερία, που διαμέ­νει στη Χωριστή
5. Ιωάννης, που γεννήθηκε το 1923 και σκοτώθηκε από τους Βουλγάρους
κατά την βουλγαρική κατο­χή 1941.-1944

Ο Νικόλαος Δημη­τρίου Μαδεμλής είχε διατελέσει και πρόεδρος της κοινότητας Πετρούσας κατά την περίοδο 1929-1931 και 1938-1941. Επίσης ο Νικόλαος Μαδεμλής εξορίσθηκε από τους Βουλγάρους κατά την περίοδο 1917-1918 στη Βουλγαρία για 18 μήνες. Επίσης οι Βούλγαροι λεηλάτησαν το σπίτι του και αφαίρεσαν ρουχισμό και έπιπλα και κατάσχεσαν τα χωράφια του.

Πηγή: H Φωνή των γηγενών Μακεδόνων – entopios.gr
Αρχική πηγή: Τα νέα της Πετρούσας

Μακεδονομάχοι από το Στάρτσοβο

Στις αρχές του 20ου αιώνα, 8 Μακεδονομάχοι με καταγωγή από το Στάρτσοβο πολέμησαν τους κομιτατζήδες για να διατηρήσουν την ελληνικότητα του χωριού. Σήμερα, 100 χρόνια μετά την απελευθέρωση της Μακεδονίας, κάποιες πατρίδες παραμένουν σε ξένα χέρια. Στάρτσοβο, Μελένικο, Μοναστήρι. Στη σημερινή παρέλαση οι Σταρτσοβίτες ντυμένοι μακεδονομάχοι έφεραν το ύψιστο σύμβολο του Ελληνισμού, τη σημαία μας. Ας είναι ένας μικρός φόρος τιμής προς τους αφανείς μακεδονομάχους που έδωσαν τη ζωή τους για την πατρίδα!

Περισσότερες πληροφορίες για το Στάρτσοβο εδώ: http://www.startsovo.gr/

Πηγή: H Φωνή των γηγενών Μακεδόνων – entopios.gr

Σαράντης Αγαπηνός (Τέλλος Άγρας) – Ήρωας του Μακεδονικού αγώνα

Πηγή: Ιερός Αγών

Περισσότερα για τον: Τέλλο Άγρα

Αθηνά Τζινίκου – Κακούλη: Οι Δυτικομακεδόνες κατά τον Μακεδονικό Αγώνα – Μια εξαιρετική ομιλία

Σχόλιο MacedoniaAncestry: Μη έχοντας ξανακούσει ποτέ το όνομα της κυρίας Κακούλη, άκουσα όλην της την ομιλία με την ιδέα ότι πρέπει να βεβαιωθώ αν αυτά που λέει είναι σωστά, ή, αν είναι άλλη μία γυναίκα από αυτούς που “τρώνε” την Ελλάδα μέσα από τις ομιλίες τους, που δηλ., παραφράζουν τα γεγονότα ή δημιουργούν ψεύτικες φήμες.
Με μεγάλη μου χαρά ανακάλυψα πως η κυρία Κακούλη είναι ΚΥΡΙΑ ΜΕ ΤΑ ΟΛΑ ΤΗΣ. Ελληνίδα μέχρι το κόκκαλο σε σημείο βαθιάς συγκίνησης όταν μιλάει για τους νεκρούς μας. Η ομιλία της με ενθουσίασε και με συγκίνησε. Και για να ακριβολογώ δεν μπόρεσα να μην συγκινηθώ και εγώ στο σημείο που συγκινήθηκε και αυτή. Με μεγάλη εκτίμηση στο πρόσωπο της πλέον, βάζω την παρακάτω ομιλία της να την ακούσαν όλοι. Είναι μια περιγραφή του Μακεδονικού αγώνα που κάθε έλληνας πρέπει να ξέρει. Αξίζει να την ακούσετε όλη παρόλη την 1 ώρα διάρκεια της.

Πηγή: Ακτίνες

Μακεδονία: επέτειος 100 ετών.

Γράφει η Θάλεια Χούντα

Η φετινή εορτή του Αγίου Δημητρίου συμπίπτει με τα εκατό χρόνια από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τον Ελληνικό Στρατό. Μία ηρωική επέτειος που σηματοδοτεί την διαχρονική ελληνικότητα της Μακεδονίας μας και την θέλησή μας για διαφύλαξη κάθε σπιθαμής γης της χώρας μας.

Ο Μακεδονικός Αγώνας ήταν μερικά χρόνια πριν η αρχή, η σεπτή μορφή του ήρωα Παύλου Μελά ενέπνευσε στην πράξη το πατριωτικό πνεύμα και κλίμα της εποχής και οι συντονισμένες ενέργειες του Στρατού μας οδήγησαν στην μεγάλη ημέρα του 1912, όπου ο στρατηλάτης Βασιλέας εισήλθε στην πόλη και η Σημαία μας υψώθηκε και πάλι και παραμένει έως σήμερα.

Δεν πρέπει να υπάρχει Ελληνική ψυχή που να μην σκιρτά στην ανάμνηση τέτοιων επετείων, οι οποίες και ενδυναμώνουν το φρόνημα. Δεν πρέπει, τέτοια γεγονότα με αντίκτυπο σε όλο τον κόσμο και τεράστιας πολιτικής και στρατιωτικής σημασίας, να παραμένουν ασχολίαστα. Δεν πρέπει να μην υπάρχουν ειδικά αφιερώματα, με αναφορές στα ονόματα των ηρώων και τις συνθήκες των μαχών. Δεν πρέπει στα σχολεία να μην έχουν αφιερωθεί ώρες διδασκαλίας, με σκοπό να μεταλαμπαδευτεί η γνώση. Δεν πρέπει να παραμένει έστω και ένα σπίτι, που να μην έχει υψωμένη την γαλανόλευκη. Δεν πρέπει αυτή η ημέρα να είναι εργάσιμη. Δεν πρέπει η Εκκλησία να μην έχει τελέσει επιμνημόσυνες δεήσεις για όλους τους ¨αγίους¨ που έδωσαν το αίμα τους και τίμησαν στο έπακρο τον Έλληνα.

Το σημερινό πολιτικό σύστημα φροντίζει συστηματικά να συντηρεί το κλίμα «φόβου», που το ίδιο δημιούργησε με την αλόγιστη οικονομική πολιτική και να εστιάζεται στο συνεχές βύθισμα της χώρας, έως την εξαφάνιση. Δεν θέλει ή δεν μπορεί να κατανοήσει, ότι είμαστε πλασμένοι και ευλογημένοι για το «Μεγάλο» που αφορά την ιδέα της Ελλάδος, το οποίο και είναι υπεράνω όλων.

Η ψυχή του κάθε Έλληνα ας είναι το αιώνιο καταφύγιο όλων αυτών των Ηρώων!

Πηγή: Olympia.gr

ΗΡΩΕΣ ΠΟΥ ΣΗΜΑΔΕΨΑΝ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

Από το description στο YouTube: “Ο Γερμανός Καραβαγγέλης

Ο Επίσκοπος Γερμανός Καραβαγγέλης ήταν Μητροπολίτης Καστοριάς και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα, καθώς και του Ποντιακού Ελληνισμού, αργότερα, οργανώνοντας αντιανταρτικά σώματα με ντόπιους οπλαρχηγούς με συνέπεια να αναδειχθεί μία από τις σημαντικότερες μορφές των Αγώνων εκείνων. Οι υπηρεσίες του τόσο προς το Έθνος όσο και προς την Ελλαδική Ορθόδοξη Εκκλησία υπήρξαν ανεκτίμητες.

Παρακολουθήστε την ζωή και τη δράση του από την εκπομπή «ΗΡΩΕΣ ΠΟΥ ΣΗΜΑΔΕΨΑΝ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ: ΓΕΡΜΑΝΟΣ ΚΑΡΑΒΑΓΓΕΛΗΣ» που προβλήθηκε από τον τηλεοπτικό σταθμό TV4E.”

Πηγή: Έλαφος Δορκάς

Το σπίτι που σκοτώθηκε ο Παύλος Μελάς

Το χωριό Μελάς βρίσκεται πάνω στο βουνό Βίτσι και σε απόσταση 16 χλμ. από την επαρχιακή οδό Φλώρινας-Καστοριάς μέσω Κορεστίων. Το χωριό αυτό που ονομαζόταν Στάτιστα, μετονομάστηκε σε Μελάς, προκειμένου να τιμηθεί ο Παύλος Μελάς, ο οποίος άφησε την τελευταία του πνοή εκεί το 1904 σε συμπλοκή με τουρκικό στρατιωτικό απόσπασμα.

Το σπίτι που σκοτώθηκε ο Μελάς, η οικία Καντζάκη, εξαγοράστηκε το 1970 από τη Νομαρχία Καστοριάς και μετατράπηκε σε μουσείο. Σήμερα λειτουργεί με την οικονομική στήριξη του σωματείου «Οι φίλοι του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα» και των συνεργαζόμενων γυναικείων σωματείων.

Το σπίτι διατηρείται έτσι όπως ήταν όταν σκοτώθηκε ο Μελάς. Μέσα υπάρχουν όπλα από την εποχή του Μακεδονικού Αγώνα, στολές Μακεδονομάχων και φωτογραφίες των Μακεδονομάχων που έδρασαν στην περιοχή μεταξύ της Καστοριάς και της Φλώρινας.

 

Διεύθυνση: Μελάς, ΤΚ 52055, Νομός Καστοριάς
Mέρες-Ώρες λειτουργίας: Καθημερινά ύστερα από συνεννόηση
Τιμή εισιτηρίου: Δωρεάν
Τηλ.: 2467084554

Πηγή: H Φωνή των γηγενών Μακεδόνων – entopios.gr