«Κανείς δεν ήθελε την καυτή πατάτα του ορυκτού πλούτου – Το υπουργείο Εξωτερικών «τρέμει» το θέμα της ΑΟΖ ακόμη και με τη Λιβύη»

Ο υφυπουργός Ενέργειας του υπουργείου Ανάπτυξης την περίοδο 2004- 2006, κ. Γιώργος Σαλαγκούδης, μιλά στα «Επίκαιρα»

του Κώστα Χαρδαβέλλα

Κομματικό στέλεχος της Νέας Δημοκρατίας, στενός συνεργάτης του πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή και πανίσχυρος υφυπουργός Ενέργειας του υπουργείου Ανάπτυξης την περίοδο 2004-2006, ο κ. Γιώργος Σαλαγκούδης είναι ένας άνθρωπος που έχει «βουτήξει» για τα καλά στην εξουσία και γνωρίζει τον τρόπο λειτουργίας του πολιτικού συστήματος «από μέσα». Εκτός πολιτικής (από επιλογή) σήμερα, είναι ένας από εκείνους που μπορούν να απαντήσουν στο ερώτημα όλων των Ελλήνων:
Γιατί όλες οι κυβερνήσεις μέχρι σήμερα έκρυβαν την ύπαρξη του ορυκτού μας πλούτου;

Η απάντησή του είναι κάτι παραπάνω από σαφής:
«Το θέμα της εκμετάλλευσης του ορυκτού πλούτου είναι “πρωθυπουργοκεντρικό”. Στην Ελλάδα ο πρωθυπουργός έχει όλη την εξουσία – περισσότερο κι από τον πρόεδρο των ΗΠΑ ή της Γαλλίας που έχουν Προεδρική Δημοκρατία. Κανένας από τους πρωθυπουργούς μας μέχρι σήμερα δεν είχε το σθένος και το θάρρος να κάνει τις αποφασιστικές κινήσεις στο θέμα των ελληνικών υδρογονανθράκων. Προτίμησαν όλοι την τακτική “φύγε, πρόβλημα, από εμένα” “να μην βάλω εγώ τα χέρια μου στη φωτιά· ας κληρονομήσει την ‘καυτή πατάτα ο επόμενος πρωθυπουργός”», λέει ο κ. Σαλαγκούδης και προσθέτει:

«Η τακτική του να πετάει ο κάθε πρωθυπουργός το “μπαλάκι” των ευθυνών στον επόμενο δεν ακολουθήθηκε μόνο στα πετρέλαια, αλλά αποτελεί διαχρονική τακτική όλων των πρωθυπουργών μας. Αυτό ακριβώς έγινε και το Μάρτιο του 2009, πριν οδηγηθούμε στις εθνικές εκλογές. Ο Κώστας Καραμανλής, στην προσπάθειά του να πάρει κάποια μέτρα πριν φτάσει η Ελλάδα εδώ που βρίσκεται σήμερα, ζήτησε από την αντιπολίτευση να βοηθήσει ώστε να υπάρξει μια ανοχή, χωρίς κοινωνικές εξάρσεις και αντιδράσεις. Ο Γιώργος Παπανδρέου δεν κατάλαβε το μέγεθος του προβλήματος και του απάντησε: “Καμία ανοχή. Εγώ είμαι αντιπολίτευση και θέλω να γίνω κυβέρνηση” “Εγώ θα φύγω”, του είπε ο Καραμανλής, “και θα πάρεις την ‘καυτή πατάτα’ και θα την έχεις εσύ στα χέρια σου” Τελικά, ο κ. Παπανδρέου, μαζί με την “καυτή πατάτα”, πήρε και τη “διέξοδο” που απλόχερα του πρόσφερε το ΔΝΤ και οδήγησε την Ελλάδα στο σημερινό σημείο».

Αναφερόμενος ειδικά στο θέμα της σιωπής που επί σειρά ετών επικρατούσε στο θέμα του ορυκτού πλούτου της χώρας μας ο κ. Σαλαγκούδης θεωρεί ως ορόσημο τη διάλυση της κρατικής εταιρείας που είχε την ευθύνη για την έρευνα υδρογονανθράκων στη χώρα μας από την κυβέρνηση του Κώστα Σημίτη.

«Αντισυνταγματική και… βλακώδης η παραχώρηση της ΔΕΠ-ΕΚΥ στα ΕΛΠΕ»
Κρίνοντας σήμερα εκ του αποτελέσματος τις πολιτικές που ακολουθήθηκαν από τη Μεταπολίτευση και μετά στον τομέα του ελληνικού ορυκτού πλούτου, όλοι συμφωνούν ότι η διάλυση της κρατικής ΔΕΠ-ΕΚΥ το 1998 ήταν μια μοιραία απόφαση. Η ΔΕΠ-ΕΚΥ, θυγατρική της Δημόσιας Επιχείρησης Πετρελαίου, είχε την ευθύνη για την ανάπτυξη και έρευνα υδρογονανθράκων στη χώρα μας. Η απόφαση της κυβέρνησης Σημίτη να απορροφηθεί από τα Ελληνικά Πετρέλαια (ΕΛΠΕ) έφερε την υπογραφή της τότε υπουργού Ανάπτυξης, κυρίας Βάσως Παπανδρέου, και επισήμως ελήφθη προκειμένου να ενισχυθεί το επιχειρηματικό προφίλ των ΕΛΠΕ – που τότε ήταν μεν υπό κρατικό έλεγχο, αλλά είχε ξεκινήσει η διαδικασία ιδιωτικοποίησής τους και εισόδου τους στο Χρηματιστήριο. Σχολιάζοντας τη διάλυση της ΔΕΠ-ΕΚΥ, ο κ. Σαλαγκούδης δεν αρκείται στο χαρακτηρισμό «μοιραία», αλλά, προχωρώντας ένα βήμα παραπέρα την αποκαλεί «βλακώδη»:
«Η διάλυση της εταιρείας το 1998 είχε ως συνέπεια ο μοναδικός κρατικός μηχανισμός ελέγχου και παρακολούθησης των ερευνητικών διαδικασιών πετρελαίου να περάσει στα χέρια ιδιωτών, αφού τα ΕΛΠΕ -με τα οποία ενσωματώθηκε- πολύ σύντομα ιδιωτικοποιήθηκαν. Η αρμοδιότητα παραχωρήσεων για τις έρευνες πετρελαίων στην Ελλάδα πέρασε στα ιδιωτικοποιημένα ΕΛΠΕ, τα οποία, όσο κι αν το ήθελαν, δεν μπορούσαν να την αξιοποιήσουν, γιατί, όπως είχα καταγγείλει και τότε στη Βουλή, η όλη διαδικασία ήταν αντισυνταγματική. Με τη βλακώδη -δεν μπορώ να σκεφτώ άλλο χαρακτηρισμό-παραχώρηση της Δημόσιας Επιχείρησης Πετρελαίου στα ΕΛΠΕ δημιουργήθηκε ένας φαύλος κύκλος, που ουσιαστικά μπλόκαρε κάθε δυνατότητα έρευνας στην Ελλάδα», επισημαίνει ο κ. Σαλαγκούδης και εξηγεί:
«Με την απόφαση αυτή για τα επόμενα εννέα χρόνια -μέχρι και το 2007- δεν μπορούσε να γίνει καμία απολύτως έρευνα για πετρέλαιο στη χώρα μας. Ο λόγος ήταν απλός: οι παραχωρήσεις για έρευνες πετρελαίου γίνονται μόνο από το κράτος. Το κράτος είχε διαλύσει το φορέα που ήταν αρμόδιος και είχε παραχωρήσει τις αρμοδιότητές του σε ιδιώτες, δηλαδή στα ΕΛΠΕ. Οι ιδιώτες ήθελαν να κάνουν έρευνες, αλλά δεν μπορούσαν αν το κράτος δεν τους παραχωρούσε την περιοχή. Επιπλέον, η τιμή την εποχή εκείνη ήταν μόνο Ί 0 δολάρια το βαρέλι και είχε κριθεί ως μη συμφέρουσα για την Ελλάδα κάθε πιθανή γεώτρηση για άντληση πετρελαίου. Όπως συμβαίνει πάντα στην Ελλάδα, έτσι και στο θέμα αυτό δεν υπήρξε κανένας μακροπρόθεσμος πολιτικός σχεδιασμός, αλλά μόνο κοντόφθαλμες μικροπολιτικές τακτικές».

Η χαμένη μεγάλη ευκαιρία του 2004 για την εκμετάλλευση των ελληνικών πετρελαίων
Αν, όμως, η εξόρυξη πετρελαίου κρινόταν ασύμφορη για τη χώρα μας στα τέλη της δεκαετίας του ’90, δεν συνέβαινε το ίδιο τις παραμονές των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, όταν ο κ. Σαλαγκούδης υπηρετούσε στο υπουργείο Ανάπτυξης ως επικεφαλής του Τομέα Ενέργειας. Είναι η εποχή που οι τιμές του πετρελαίου έχουν παγκοσμίως αυξηθεί και οι αγορές ανησυχούν για το πού μπορεί να οδηγήσει τη διεθνή οικονομία μια περαιτέρω ανεξέλεγκτη άνοδος των τιμών του μαύρου χρυσού. Το γεγονός αυτό ωθεί τις διεθνείς εταιρείες πετρελαίου στην αναζήτηση νέων «ελπιδοφόρων» κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου, και η Ελλάδα αποτελεί έναν από τους πρώτους προορισμούς τους, καθώς γνωρίζουν από χρόνια ότι διαθέτει ανεκμετάλλευτο ορυκτό πλούτο.
Άνθρωποι της αγοράς υποστηρίζουν ότι εκείνη ήταν η χρονική στιγμή που η χώρα μας έπρεπε να εκμεταλλευτεί τον υπόγειο «θησαυρό» της, αλλάζοντας για πάντα την πορεία της στην παγκόσμια σκηνή. Ρωτάω τον κ. Σαλαγκούδη γιατί η κυβέρνηση Καραμανλή και ο ίδιος ως υφυπουργός Ενέργειας δεν τόλμησαν να κάνουν την «κίνηση ματ».
«Πράγματι, το διεθνές ενδιαφέρον για τα πετρέλαια της Ελλάδας ξεκίνησε ουσιαστικά μετά το 2002, όταν άρχισε να ανεβαίνει ιλιγγιωδώς η τιμή του πετρελαίου. Μέχρι τότε υπήρχε μια συμφωνία μεταξύ των πετρελαιοπαραγωγών και των καταναλωτών χωρών ότι η τιμή θα ήταν σταθερή από 22 δολάρια το βαρέλι μέχρι 30 δολάρια το ανώτερο. Αυτό είχε σαν συνέπεια καθ’ όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του ’90 να θεωρούνται μη συμφέρουσες οι γεωτρήσεις σε δύσκολες πετρελαιοπιθανές περιοχές με μεγάλα βάθη, όπως θεωρείται η χώρα μας. Όταν, το 2002, έπαψε να ισχύει αυτό, έφτασε το βαρέλι να κοστίζει και 100 δολάρια, και τότε μπήκαν στο τραπέζι των διεθνών κολοσσών του πετρελαίου και περιοχές όπως της Ελλάδας.
Το 2004 οργανώσαμε μια ημερίδα για το θέμα αυτό, μέσα από την οποία είχαμε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι βάσει των γεωλογικών στοιχείων είναι πιθανό στο Ιόνιο να υπάρχουν 2 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου. Για να κάνουμε, όμως, σεισμικές έρευνες έπρεπε να ξαναπάρουμε πίσω τη ΔΕΠ από τα ΕΛΠΕ με νομοθετική ρύθμιση. Χρειάστηκαν τρία χρόνια, για να γίνει τελικά η ρύθμιση αυτή το 2007, με την οποία το μόνο που κατάφερε το κράτος ήταν να ανακτήσει τα αρχεία και τα δικαιώματα των παραχωρήσεων που η κυβέρνηση Σημίτη είχε αντισυνταγματικά παραδώσει στα ιδιωτικά ΕΛΠΕ».

Επί εφτά χρόνια στα συρτάρια του ΥΠΕΚΑ το νομοσχέδιο για τους υδρογονάνθρακες
Κι αν η νομοθετική ρύθμιση καθυστέρησε τρία χρόνια, το νομοσχέδιο για την έρευνα και εκμετάλλευση των ελληνικών υδρογονανθράκων χρειάστηκε εφτά χρόνια για να ψηφιστεί. Η αποκάλυψη του κ. Σαλαγκούδη εντυπωσιάζει:
«Το Νοέμβριο του 2005, ως υφυπουργός αρμόδιος για θέματα Ενέργειας, παρέδωσα στον υπουργό κ. Δημήτρη Σιούφα έτοιμο νομοσχέδιο, με το οποίο θα μπορούσαν επιτέλους να ξεπεραστούν τα νομικά κωλύματα και να προχωρήσει η Ελλάδα στην έρευνα και εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων. Το νομοσχέδιο αυτό παρέμεινε εφτά χρόνια στα συρτάρια του υπουργείου, για να έρθει τελικά στη Βουλή από το ΠΑΣΟΚ και να ψηφιστεί πριν από ένα χρόνο, επί υπουργίας του κ. Γιάννη Μανιάτη», σημειώνει και, σχολιάζοντας την εμπειρία του από την πολιτική, προσθέτει:
«Ως βουλευτής σκέφτηκα πολλές φορές αν αξίζει να ασχολείται κανείς στην Ελλάδα με την πολιτική. Όταν ανέλαβα θέση στο υπουργείο Ανάπτυξης και μπήκα στον πυρήνα του πολιτικού συστήματος, βλέποντάς το “από μέσα” τότε το σιχάθηκα και είπα με βεβαιότητα “δεν αξίζει να συνεχίσω άλλο”».

Υπήρξε ή όχι ενδιαφέρον από τη Snell το 2004;
Την εποχή που ο κ. Σαλαγκούδης ήταν επικεφαλής του Τομέα Ενέργειας του υπουργείου Ανάπτυξης, δημοσιεύματα του ελληνικού αλλά και του διεθνούς Τύπου παρουσίαζαν την εταιρεία Shell να εκδηλώνει έντονο ενδιαφέρον για το θέμα των πετρελαίων. Δημοσιογραφικές πληροφορίες έφεραν το διευθύνοντα σύμβουλο της Shell να παρουσιάζει στον κ. Σιούφα απόρρητους δορυφορικούς χάρτες που έδειχναν ότι η χώρα μας είχε εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα πετρελαίου και να δηλώνει το ενδιαφέρον της πετρελαϊκής πολυεθνικής να διεκδικήσει τα δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσής τους. Οι περιοχές που ενδιέφεραν τη Shell βρίσκονταν στο Βόρειο και Κεντρικό Αιγαίο, στο Ιό-νιο Πέλαγος και στις ακτές της Ηπείρου. Πώς σχολιάζει εννέα χρόνια αργότερα ο κ. Σαλα-γκούδης τις παραπάνω πληροφορίες;
«Η Shell δεν είχε καμία επαφή με εμένα προσωπικά. Αν είχε με τον κ. Σιούφα δεν το γνωρίζω, αφού δεν με ενημέρωσε για κάτι τέτοιο», υποστηρίζει και προσθέτει:
«Ανεξάρτητα από το θέμα της Shell, έτσι κι αλλιώς στην Ελλάδα υπάρχει μυστικοπά-θεια, κακή νοοτροπία των Ελλήνων υπουργών, που διώχνει τους επενδυτές μακριά. Προσωπικά, την περίοδο που είμαι εκτός πολιτικής έχω μεσολαβήσει αρκετές φορές σε υπουργούς προκειμένου να συναντηθούν με επιχειρηματίες που επιθυμούν να επενδύσουν χρήματα. Η απάντηση είναι πάντα η ίδια: “Δεν βλέπω επιχειρηματίες για να μην γράψουν οι εφημερίδες” Τι γίνεται σε άλλες χώρες; Την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, ως υφυπουργός συναντήθηκα με τον αντιπρόεδρο της Δανίας, που ήταν και υπουργός Ενέργειας και Οικονομικών της χώρας του.
»Δύο ημέρες μετά τη συνάντησή μας επικοινώνησε μαζί μου ο πρόεδρος της μεγαλύτερης εταιρείας ανεμογεννητριών στον κόσμο, με έδρα στη Δανία, και μου ζήτησε, όταν θα ανταπέδιδα την επίσκεψη του Δανού αντιπροέδρου, να επισκεφθώ την επιχείρησή τους προκειμένου να με ενημερώσουν για μια σειρά από επενδύσεις που
ενδιαφέρονταν να κάνουν στην Ελλάδα. Δηλαδή, ο αντιπρόεδρος της Δανίας επι-στρέφοντας στην πατρίδα του ενημέρωσε τους επιχειρηματίες ότι η Ελλάδα έχει επενδυτικό ενδιαφέρον ως προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τους προέτρεψε να ασχοληθούν με το θέμα ώστε να ωφεληθεί η εθνική τους οικονομία».

Το υπουργείο Εξωτερικών «τρέμει» το θέμα της ΑΟΖ ακόμη και με τη Λιβύη
Αναφερόμενος στην αδράνεια και την ατολμία της χώρας μας να προχωρήσει σε χάραξη ΑΟΖ, ο Γιώργος Σαλαγκούδης περιγράφει ένα περιστατικό που έζησε κατά τη θητεία του στο υπουργείο Ανάπτυξης, αποκαλυπτικό του «τρόμου» με τον οποίο αντιμετωπίζουν οι εκάστοτε υπουργοί Εξωτερικών το θέμα.
«Κάποια στιγμή με ενημέρωσε ο σύμβουλός μου ότι η Λιβύη είχε χωρίσει τις περιοχές που επρόκειτο να παραχωρήσει για έρευνες και μέσα σε αυτές είχε συμπεριλάβει ένα χερσαίο τμήμα στη Νότια Κρήτη! Η πρώτη μου αντίδραση ήταν “αυτό δεν γίνεται” αλλά στη συνέχεια, μπαίνοντας στο site του Παγκόσμιου Οργανισμού Ενέργειας, διαπίστωσα ότι μέχρι κι αυτό γίνεται! Στον εν λόγω διαδικτυακό τόπο αναρτούν όλες οι χώρες που ετοιμάζονται για παραχωρήσεις τις περιοχές που συμμετέχουν στους σχετικούς διαγωνισμούς. Αυτό ακριβώς είχε κάνει και η Λιβύη, βάζοντας κι ένα κομμάτι της Νότιας Κρήτης μέσα στα υπό παραχώρηση “οικόπεδα”, θεωρώντας το ως δική της γη!

»Αμέσως επικοινώνησα με το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών προκειμένου να ενημερώσω και να υπάρξει άμεση αντίδραση της χώρας μας. Αυτό που διαπίστωσα ήταν ότι το υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας “έτρεμε” για ένα θέμα που δεν είχε καμία απολύτως σχέση με τις διεκδικήσεις της Τουρκίας και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Ήταν τέτοιος ο τρόμος του αρμόδιου υπουργού, που για πρώτη φορά αντιλήφθη-κα τι μπορεί να συμβαίνει όταν το υπουργείο Εξωτερικών καλείται να αντιμετωπίσει οποιοδήποτε θέμα με τους ελληνικούς υδρογονάνθρακες του Αιγαίου που βρίσκονται κάτω από την απειλή τηςΤουρκίας! “Μα αυτό έχει να κάνει με τη Λιβύη”, επέμεινα εγώ, για να λάβω την απάντηση: “Σας παρακαλώ πολύ, μην το αγγίζετε αυτό το θέμα. Θα προχωρήσουμε εμείς σε προσεκτική διαπραγμάτευση”. Από τότε είμαστε ακόμη σε διαπραγμάτευση και συζητάμε με τη Λιβύη την οριοθέτηση της ΑΟΖ μας»…

Πηγή: