Το Μακεδονικό ζήτημα – Οι συνθήκες και η απαρχή του – Μέρος Α’

* * * * * * *

Σημείωση: Η περιγραφή βασίζεται στο εξαιρετικό βιβλίο του Κώστα Γκριτζώνα “Mακεδονία και Σκοπιανή απειλή” που θα το βρείτε να κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Σταμούλη σε αυτό εδώ το link!

Σημείωση: Δεύτερη περιγραφή προστέθηκε για το ίδιο θέμα (πρώτο μέρος) την οποία μπορείτε να την διαβάσετε εδώ: Σύντομη περιγραφή του Μακεδονικού – Φάση πρώτη, 1853/6 – 1918

* * * * * * *

Για τον περισσότερο κόσμο το Μακεδονικό ζήτημα έχει ηλικία μόλις 2-3 δεκαετίες ή ίσως λίγο περισσότερο. Στην πραγματικότητα όμως, όσο απίστευτο και αν φαίνεται, ξεκίνησε πριν από έναν ολόκληρο αιώνα! Και για να ακριβολογούμε πριν από 136 ολόκληρα χρόνια! Πώς όμως ξεκίνησε;

Όλα ξεκίνησαν με τις εθνικές βλέψεις της Ρωσσίας, ενός Σλαβικού έθνους, που επιθυμούσε η Σλαβική φυλή να είναι ο υπέρτατος κυρίαρχος όλης της Χερσονήσου του Αίμου, δηλαδή των σημερινών Βαλκανίων*1. Αυτές οι βλέψεις της, την οδήγησαν τελικά σε πόλεμο κατά της Τουρκίας το 1877. Η Τουρκία έχασε τον πόλεμο και αναγκάστηκε να υπογράψη συνθήκη ειρήνης μόλις ένα χρόνο αργότερα, το 1878, σε ένα μικρό χωριό δυτικά της Κωσταντινούπολης τον Άγιο Στέφανο.

Χάρη σε αυτήν την συνθήκη η Ρωσσία βρήκε ευκαιρία να ζητήσει εδάφη της Τουρκίας που εξυπηρετούσαν τα συμφέροντα της, δηλ., εδάφη που θα υποστήριζαν την ανάπτυξη του εμπορίου της στο Αιγαίο. Τα εδάφη αυτά όμως στην πραγματικότητα ήσαν Ελληνικά αφού τα είχαν κατακτήσει οι Τούρκοι με σφαγές και μάχες από τους Έλληνες κατά τα 400 προηγούμενα χρόνια της σκλαβιάς μετά την πτώση της Κωσταντινούπολης (1453 μ.Χ). Ποιο συγκεκριμένα η Ρωσσία ήθελε την Καστοριά, την Καβάλα (η οποία έχει λιμάνι), και τις Σέρρες (χωρίς όμως την Θεσσαλονίκη και την Χαλκιδική) καθώς και μέρος της Θράκης. Μη έχοντας άλλη επιλογή η Τουρκία έδωσε στην Ρωσσία ότι εκείνη επιθυμούσε. Όταν η Ρωσσία πήρε τελικά αυτά τα εδάφη, έφτιαξε την μεγάλη Σλαβική χώρα που επιθυμούσε με αρχηγό την Βουλγαρία.

Αυτό όμως δυσαρέστησε τις υπόλοιπες Μεγάλες Δυνάμεις, όπως την Αγγλία και την Αυστροουγγαρία, οι οποίες δεν ανεχόντουσαν ούτε την ύπαρξη μιας τόσο μεγάλης ξένης δύναμης, ούτε την ιδέα ότι έχασαν την ευκαιρία του να έχουν πρόσβαση στο Αιγαίο χωρίς τον βραχνά της Ρωσσίας. Γι’αυτό διαμαρτυρήθηκαν εντόνως στην Ρωσσία, αναγκάζοντας την να ακυρώσει την συνθήκη του Αγίου Στεφάνου και να συγκαλέσει νέο συνέδριο στο Βερολίνο, στο οποίο υπογράφτηκε μια νέα συνθήκη, η γνωστή ως “Συνθηκη του Βερολίνου”. Δυστυχώς μεταξύ των καινούργιων όρων που υπογράφτηκαν σε αυτήν την νέα συνθήκη, υπήρξε και ένας που έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στο Μακεδονικό ζήτημα. Ο εξής: “η Αυστροουγγαρία θα είχε το δικαίωμα να διοικεί την Βοσνία και την Ερζεγοβίνη”.

Μια άσχετη μέχρι στιγμής χώρα, η Σερβἰα, έχοντας σκοπό να αναπτύξει το δικό της εμπόριο στην θάλασσα της Αδριατικής, σκόπευε να γίνει σύμμαχος με την Βοσνία και την Ερζεγοβίνη και εν συνεχεία με το Μαυροβούνιο το οποίο έβλεπε θάλασσα προς την επίτευξη τους στόχου της. Τώρα όμως που μπήκαν τρίτοι στην μέση και η Αυστροουγγαρία ήταν υπεύθυνη για αυτές τις δύο χώρες, έπρεπε η  Σερβία να βρει άλλο δρόμο για το εμπόριο της. Η Αυστροουγγαρία επειδή βέβαια δεν ήθελε να έχει προβλήματα με τους Σέρβους, συμφώνησε να την βοηθήσει να κατάκτησει τον μοναδικό δρόμο που απέμενε: την Μακεδονική γη που είχε απομείνει στους Έλληνες μετά της προηγούμενες -και αυθαίρετες φυσικά- συνθήκες. Στις 28 Ιουλίου του 1881 υπέγραψαν μια μυστική συμφωνία μεταξύ τους, (η οποία ανανεώθηκε το 1889) που έλεγε ότι η Αυστροουγγαρία θα έκανε ότι μπορούσε για να εξασφαλίσει τα εδάφη της Ελλάδας στους Σέρβους μέχρι την Θεσσαλονίκη, δηλαδή το Αιγαίο. Έτσι άρχισαν οι βλέψεις των Σέρβων*2 προς την Μακεδονία.
(συνεχίζεται)

* * * * * * *

*1 = The region takes its name from the Stara Planina (Old Mountain) mountain range in Bulgaria and partly in Serbia, commonly known as the Balkan Mountains, likely from the Turkish Balkan meaning “a chain of wooded mountains”.
http://en.wikipedia.org/wiki/Balkans#Etymology_and_evolving_meaning

*2 = Αν κοιτάξετε έναν σημερινό χάρτη θα δείτε ότι τα σύνορα της Σερβίας είναι πολύ μακρυά από αυτά της Ελλάδος άρα ίσως σας να φανεί παράξενο το γιατί ενοχλήθηκε η Σερβία για ξένα κόλλυβα. Η απάντηση όμως κρύβεται στο ότι τα όρια της Σερβίας τότε, ήταν διαφορετικά από ότι σήμερα. Τα σημερινά Σκόπια ήταν κομμάτι της Σερβίας τότε, γι’αυτό οι Σέρβοι ενοχλήθηκαν. Εδώ είναι ένας χάρτης του 1878 που δείχνει τα τότε σύνορα.

Τελευταία ανανέωση 22 Ιαν. 2017